Pałac z 1860 r.
Pierwszą wzmiankę o wsi znajdujemy w Regestach grodzkich i ziemskich w 1435 r. Mówi ona o Broniszu z Kromolic, który wyderkował od niejakiego Wojciecha ze Zdziesza, 9 i pół łanu w tejże wsi. Część Kromolic posiadał także Wojciech - dziedzic Wziąchowa, a nieco później Piotr Miłosławski. Właściciele wsi ok. połowy XV w. zaczęli nazywać się Kromolickimi. Od końca tegoż stulecia współdziedzicami Kromolic byli Gościejewscy z pobliskiego Gościejewa, a od pocz. XVI w. również Wyganowscy. W 1518 r. ósmą część Kromolic posiadał także Maciej Koźmiński, właściciel licznych dóbr w powiatach pyzdrskim i kościańskim. Jeszcze mniejsze części posiadali też inni okoliczni szlachcice, np. Piotr Dalabuski. Przez to, że część wsi już wcześniej weszła w skład dóbr koźmińskich, w 1529 r. jej współwłaścicielem był także Łukasz z Górki. Spadkobiercami Górków byli pod koniec XVI w. Czarnkowscy z Czarnkowa, którzy w 1593 r. dokonywali podziału swych ogromnych dóbr. Na skutek tego właścicielem Kromolic, Gościejewa i Mokronosa został Stanisław Czarnkowski h. Nałęcz, syn Wojciecha – kasztelana rogozińskiego. W 1595 r. wydzierżawił on te dobra Mikołajowi Łąckiemu, chorążemu poznańskiemu. W 1600 r. dobra od brata nabył Andrzej Czarnkowski, który zaledwie rok później sprzedał je Katarzynie Potulickiej h. Grzymała, wdowie po Janie Rozdrażewskim. W 1609 r. zacna ta niewiasta wyszła za Ludwika Weihera, starostę kościerzyńskiego, któremu sprzedała dobra kupione od Czarnkowskiego, za kwotę 61 tys. złp. W tym miejscu trzeba zauważyć, że w skład dóbr Czarnkowskich wchodziły także inne Kromolice – te leżące k. Pierzchna i Miłosławia. Po Ludwiku Kromolice przejął jego brat Dymitr Weiher, który też w krótkim czasie powiększył majątek, m.in. o miasto Koźmin z zamkiem. W 1620 r. sprzedał on wszystko Stanisławowi z Przymy Przyjemskiemu za ogromną kwotę 260 tys. złp. Swoją część majątku sprzedał także Przyjemskiemu (w 1626 r.) najmłodszy z braci Weiherów – Melchior. Przyjemski ożenił się z Anną z Bnina Opalińską, której w 1629 r. dał 100 tys. posagu. Miał z nią synów: Piotra i Andrzeja. Ten drugi był chrzestnym Zofii Czeskiej - córki Stefana i Barbary Czeskich – posesorów wsi, podczas ceremonii (w 1657 r.) na dworze w Kromolicach W 1660 r. dziedzicem Koźmina i przyległości został Andrzej Przyjemski. Rok później z nim i z Piotrem procesowała się Katarzyna, ich rodzona siostra, o „krzywdę w naznaczaniu posagu”. Przyjemski ożenił się z Dorotą Rozdrażewską, z którą miał syna Aleksandra. W 1675 r. obiecał synowi Kromolice, wraz z Gościejewem i Mokronosem. Ten w 1683 r. sprzedał całe te dobra opatowi trzemeszeńskiemu, księdzu Mikołajowi Święcickiemu. Po 4 latach Święcicki sprzedał majątek Melchiorowi Gurowskiemu, staroście wałeckiemu. Zacny starosta siedział w Kromolicach niewiele dłużej i w 1693 r. sprzedał całe dobra Rafałowi z Leszna Leszczyńskiemu – wojewodzie łęczyckiemu... etc., za kwotę 304 tys. florenów. Po kolejnych 8 latach Kromolice, Gościejów i Mokronos kupił Stefan Domiechowski h. Prawdzic, syn Przecława. Po nim odziedziczył syn Kazimierz, a następnie wnuk Kasper, który wybudował w Kromolicach kolejny dwór. Jedna ze wzmianek o tym dworze pochodzi z 1748 r., kiedy to urodziła się w nim córka Kaspra D. i Agnieszki z Bielińskich - Anna Konstancja Kunegunda. Dziedzic zmarł na paraliż, 4. maja 1753 r. i pochowany został u filipinów w Gostyniu. Po kolejnych 4 latach wdowa Agnieszka wyszła za Andrzeja Wyssogotę-Zakrzewskiego h. Wyskota, kasztelana santockiego. W Kromolicach rodzili się ich synowie: Ignacy Józef Joachim (1758) i Michał Franciszek (1759).
W 1763 r. spadkobiercy Kaspra Modlibowskiego – bratankowie Józef i Stanisław – sprzedali wieś swemu stryjowi Karolowi Modlibowskiemu, za kwotę 260 tys. złp. Wiele zapisek z tego okresu podaje również nazwiska dworzan, a także podstarościch z dworu w Kromolicach. I tak dowiadujemy się, że w 1769 r. urodził się Franciszek, syn Franciszka i Teresy Sikorskich. W 1775 r. dziedzic „czuł się skrzywdzony” wyrokiem sądu ziemskiego w Pyzdrach. Chodziło o dobra, które Kazimierz Domiechowski h. Prawdzic sprzedał w 1719 r. Kasprowi Modlibowskiemu. Musimy też nadmienić, że część wsi należała prawdopodobnie do Zakrzewskich, gdyż o tej rodzinie mówi wiele zapisek z końca XVIII w. Niewątpliwie dziedzicami byli Modlibowscy, a konkretnie Walentyn (syn Karola) ożeniony z Weroniką Zbijewską h. Rola. W 1786 r. urodziła im się córka Petronella, w 1787 r. syn Nepomucen Maksymilian, rok później córka Rozalia i w 1790 r. Zuzanna Klara Zofia. W skład dóbr w tamtym czasie wchodziły wsie: Kromolice, Karczewo, Przybyszewo, Mokronos i Przybysławice. Kolejne dzieci Modlibowskich zmarły będąć niemowlętami; Zuzanna mając roczek i kolejny Epitafiusz (1792) mając zaledwie 2 tygodnie. W 1793 r. urodził się kolejny syn, Stanisław Paweł Bonawentura. W 1813 z okazji ożenku z Nepomuceną Skarbek-Malczewską h. Awdaniec, dobra przekazano synowi - Janowi Nepomucenowi. Rok później na świecie pojawiła się pierwsza córka - Marjanna Paulina Weronika. Kolejne dzieci N. i N. to: Stanisław Karol Kostka Walenty (1815-1889), Teresa Jadwiga Nepomucena Kordula (1817-1847), Seweryna Honorata Marianna (1819-1858), Karol Kalikst (1820-1892) oraz Tekla Nepomucena Prakseda (1825-??). Z obowiązku nadmienimy, że posesorami dóbr pod k. 1. poł. XIX w. byli małżonkowie Józef Benda i Marianna Kolicka. Dziedzic był patronem miejscowego kościoła. Zmarł 12 kwietnia 1858 r. w Świerczynie. W 2. poł. XIX w. posesorami byli Łanowscy; ich córka Marianna zam. Rakowska zmarła w 1876 r. mając 28 lat. Majątek po ojcu odziedziczył Stanisław Modlibowski, który w 1843 r. ożenił się z Albertyną Budziszewską h. Awdaniec. Mieli oni sześcioro dzieci: Józefa (1843-1844), Walentyna (1846-1906), Michalinę (1850-1941), Jana Nepomucena (1850-1935), Józefę (1853-1881) oraz Józefa (1863-1924). Stanisław ukończył gimnazjum w Poznaniu, następnie studiował w Berlinie. Studia ukończył w 1838 r. Po ślubie kupił dodatkowo majątek Siedlemin w pow. pleszewskim. Do Kromolic przeniósł się w 1861 r. po śmierci ojca. Postanowił wybudować tu nowy pałac; doprowadził też majątek do rozkwitu, za co otrzymał on miano „dóbr rycerskich”.
W 1885 r. na Kromolice leżące w pow. śremskim składała się wieś oraz dominium z 1513 mórg gruntów. We wsi znajdowało się 7 domów i 63 m-ców wyznania katolickiego, domena posiadała 7 domów i 120 m-ców, również katolików, w tym 60 analfabetów. Dziedzic zmarł w wieku 74 lat, 3 kwietnia 1889 r. i pochowany został w kościele w Mokronosie. Posesorami w tym czasie byli Walenty Łanowski ożeniony z Franciszką Wize. Kolejnym dziedzicem Kromolic został Jan Nepomucen Modlibowski, który w 1881 r. w Kłecku zaślubił Halinę Annę Chosłowską h. Sas. Miał z nią czworo dzieci: Stanisława (1882-1894), Józefa (1889-1940), Karola (1892-1940) i Zofię (1894-1983). Dobra po ojcu przejął Józef Modlibowski, który nie ożenił się i nie posiadał potomstwa. W 1924 r. zmarł jego bratanek, również Józef (syn Stanisława) - który pomagał w zarządzaniu gospodarstwem. W 1926 r. majątek liczył 906 ha. Jego dzierżawcą był Nikodem Gidaszewski. Na ogólny areał składało się 663,75 ha ziem uprawnych, 40 ha łąk i pastwisk, 188,75 ha lasów, 8,5 ha nieużytków i 5 ha wód. Gospodarstwo specjalizowało się w hodowli konia szlach. półkrwi. W 1930 r. wieś leżała w pow. koźmińskim i liczyła 876 m-ców. Po 2. wojnie światowej dobra zabrał i rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Na terenie dawnego folwarku w okresie do 1989 r. funkcjonowały Spółdzielnia Produkcyjna oraz Ośrodek Maszynowo Transportowy (OMT), inaczej baza maszyn rolniczych.

Pałac klasycystyczny. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, w dłuższej osi N-S, piętrowy, podpiwniczony, 11-osiową fasadą skierowany na wschód, z czterokolumnowym portykiem wielkiego porządku zwieńczonym trójkątnym frontonem, pod którym przebiega podjazd. Budowla składa się z części środkowej i dwóch znacznie zryzalitowanych skrzydeł w elewacji ogrodowej. Nakryta dachami dwuspadowymi.

http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/5883/Kromolice/

Proszę o dokładnie maskowanie skrzyneczki. Na znalazców czekają certy. Jako ciekawostkę dodam, że w jednym z pomieszczeń w piwnicy na ścianie można odszukać rysunek dwóch postaci historycznych (szczegółów specjalnie nie zdradzam). UWAGA do Pałacu WCHODZISZ NA WŁASNE RYZYKO.