O samym Powstaniu Wielkopolskim, jego genezie i przebiegu można w sieci znaleźć informacje dość obszerne. Jednak na temat Żnina i jego mieszkańców uczestniczących w tym wolnościowym zrywie źródła informują raczej powściągliwie. Szczątkową wiedzę na ten temat znajdujemy zapisaną w pamiątkowych kamiennych tablicach, upamiętnioną w nazwach ulic oraz w licznych mogiłach, najczęściej zbiorowych. Najbogatszym chyba źródłem usystematyzowanej wiedzy na ten temat wydaje się być zawierająca mnóstwo materiałów autorstwa Kamili Czechowskiej witryna:
https://powstanie.szubin.net/
Zbiorowa mogiła powstańców na żnińskim cmentarzu komunalnym.
Symbolika tej mogiły polega na tym, że spoczywają tu szczątki ofiar poległych w różnych miejscach i na różnych etapach walk. Zacytuję tu informację ze wspomnianego szubińskiego portalu: "Obiekt powstał w 10. rocznicę walk powstańczych o Żnin, w 1929 r. Na ażurowej, zaokrąglonej na brzegach ścianie, która jest zwieńczona orłem w koronie i krzyżem, umieszczono tablicę. Na tablicy kamiennej widnieje 16 nazwisk powstańców poległych w styczniu 1919 r. w walkach na terenie Żnina i w okolicy."
W roku 2017 nad Żninem i okolicą przetoczyła się potężna nawałnica, która dokonała katastrofalnych zniszczeń. Pomnik powstańców runął całkowicie. Trzeba jednak zaznaczyć, że kult Powstania i pamięć o jego uczestnikach są wśród lokalnego społeczeństwa żywe i darzone szacunkiem. Pomnik został szybko odbudowany i prezentuje swą dawną świetność. Źródeł tego kultu można sie dopatrywać w tym, że w opinii historyków Powstanie Wielkopolskie było w naszej historii jedynym zrywem, który w całości osiągnął zamierzone cele.
Zwycięstwo Powstania było dla Niemców klęską, której Polakom nie zapomniano. Jeszcze 20 lat później, na samym początku II Wojny Światowej, w ramach zemsty za doznaną klęskę dokonywano na uczestnikach powstania okrutnych aktów terroru. Tym razem posłużę się cytatem z Wikipedii: "Pod niemiecką okupacją zginęło wielu powstańców wielkopolskich. Ich nazwiska umieszczane były na liście proskrypcyjnej wrogów III Rzeszy – Sonderfahndungsbuch Polen. Po wybuchu II wojny światowej niemieckie oddziały einsatzgruppen w ramach akcji eksterminacyjnej Intelligenzaktion wyszukiwały uczestników powstania i przeprowadzały ich publiczne egzekucje". Jedna z takich mogił znajduje się na terenie Żnina i jest oznakowana skrzynką OP7E35. Natomiast nazwy bohaterów Powstania noszą trzy żnińskie ulice: Władysława Lewandowskiego, Kazimierza Rychlewskiego oaz por Tadeusza Kruszki.
Tekst: Leonard Łuczak
Kordy wskazują pomnik.
Kesza szukaj w zielonym, raczej niżej niż wyżej.
You must be logged-in to see additional hints