Zapraszam na spacer po "Starym Osiedlu" położonym na Chojnach.

Towarzystwo "Lokator" obchodziło w 2015 r. stulecie powstania. Budynki, koło których się znajdujecie są nieco młodsze - kamień węgielny pod budowę trzech pierwszych bloków położono w 1924 r., a ukończono je w 1927. W pierwotnym założeniu miało powstać 120 mieszkań. Autor projektu był prawdziwym wizjonerem ówczesnej nowoczesnej architektury - pierwotnie miało powstać 6 bloków, parterowy budynek z łaźniami, pralniami i komórkami, sklep osiedlowy i wieża ciśnień. Do tego ogromna ilość drzew, krzewów i osiedlowych ogródków. Architektami byli Adolf Goldberg, Wacław Kowalewski i Stefan Derkowski.

Pierwsze trzy budynki starego osiedla Tow. "Lokator" są typowym i reprezentacyjnym w skali ogólnopolskiej "stylu dworkowego".

Budynki dwupiętrowe wybudowano w latach 1927-1930. Zamiast wielospadowych, wysokich dachów mamy płaskie kryte papą. W półokrągłej wnęce umieszczono drzwi na klatkę schodową. Powyżej parteru znajdują się trzy balkony z ażurowymi balustradami. Środkowe przęsło od strony południowej jest podwyższone, może to świadczyć o tym,  że planowano tam umieścić wieżę ciśnień.

Wzdłuż ul Łącznej znajduje się największy budynek osiedla, 3-piętrowy o wydłużonej, załamującej się bryle i formach umiarkowanego modernizmu z akcentami ekspresjonistycznymi. Na jego dachu znajdowało się solarium, które jednak zlikwidowano ze względu na przeciekanie i zastąpiono dwuspadowym płaskim dachem.

Wszystkie budynki starego osiedla jako ciekawy przykład architektury modernistycznej od 1971 r. są wpisane do rejestru zabytków i znajdują się pod stałą opieką konserwatora zabytków (A/55).

Na terenie starego osiedla znajduje się jeszcze jeden budynek, wybudowany w 1964 r. 4-piętrowy "babiniec". Po II WŚ zostało wiele samotnych kobiet, które nie chciały mieszkać w kilkupokojowych, drogich mieszkaniach. Dla nich postawiono blok z tanimi mieszkaniami M2. Znajduje się on w miejscu, gdzie wg pierwotnych planów miał stanąć szósty budynek wg projektu A. Goldberga (Łączna 11).

Ulica Lokatorska, przy której znajduje się osiedle do 1929 r. nosiła imię Karola Gustawa Koniga, znanego łódzkiego farbiarza i właściciela cegielni na pobliskich posesjach. W uznaniu zasług "Lokatora" Rada Miejska przemianowała ulicę na Lokatorską.

Stare osiedle było wzorem dla powstałych później osiedli Montwiłła-Mireckiego i Biskupiego.

Na terenie osiedla zamieszkiwała głównie inteligencja i nauczyciele, co spowodowało zmianę struktury społecznej członków spółdzielni w odniesieniu do pierwotnych założeń - kolonii robotniczej.

 

Obecnie w najstarszych budynkach nie ma lokali mieszkalnych, znajduje się tam m.in. administracja spółdzielni (Lokatorska 9) i Centrum Kultury Młodych (Lokatorska 13), w którym odbywają się liczne festiwale (np. Konfrontacje Teatralne).

 

Mogłabym tak jeszcze długo pisać, ale po więcej szczegółów odsyłam do monografii Cezarego Kanara "Zabytkowe osiedle Towarzystwa "Lokator" - Zadziwiająca historia Łodzi i fascynująca architektura" wydanej z okazji stulecia. To właśnie z tej książki wzięłam opis oraz wszystkie zdjęcia do tego kesza.