Właściwa nazwa obiektu to schron obrony cywilnej, w skrócie - schron OC. 

Schron w Stalchemaku jest w fatalnym stanie. Prawie zupełnie ograbiony z wyposażenia, do tego częściowo zalany. Trudno się domyślić jaką funkcję mogły spełniać niektóre pomieszczenia.

Podczas eksploracji znalazłem komorę filtro-wentylacyjną z niekompletnym agregatem filtro-wentylacyjnym typu RM 300/68 (brak wentylatora oraz silnika elektrycznego). Miał zamontowane filtropochłaniacze FP-100u zamontowane w 2 pionowych kolumnach (6 sztuk). Filtropochłaniacze miały oznaczoną datę produkcji 1977. Tego typu sprzęt montowano na samym końcu. Można więc przyjąć, że w 1977 roku schron ostatecznie wyposażono. Wspomniany agregat służył do nawiewu oczyszczonego powietrza z gazoszczelnych pomieszczeń schronowych oraz pozwalał na wytworzenie w tych pomieszczeniach nadciśnienia zapobiegającego przedostawaniu się do pomieszczeń powietrza inną drogą, niż z urządzenia filtrowentylacyjnego. Oznaczenie RM w nazwie oznacza typ napędu (Reczny/Mechniczny) wentylatora. W przypadku konieczności filtracji powietrza odpalano wentylator z silnikiem elektrycznym. W razie awarii zasilania lub zupełnego odcięcia prądu można było dalej filtrować powietrze napędzając wentylator kręcąc korbą.

Zdjęcie przedstawia komorę filtro-wentylacyjną z niekompletnym agregatem filtro-wentylacyjnym typu RM 300/68

W chwili obecnej nie jestem już pewien funkcji pomieszczenia dostępnego z komory filtro-wentylacyjnej. To jedyne miejsce gdzie pozostały kompletne drzwi ochronno-hermetyczne. Najprawdopodobniej oznaczone jako II OH. Mogły ważyć ok 178 kg. Podczas eksploracji odniosłem wrażenie, że mogła to być komora rozprężna. Później doszedłem wniosku, że to mogła być komora ssania powietrza. Znalazłem tam na ścianie coś co mogło być jakimś wstępnym filtrem. Ale mogę się mylić.

Drzwi ochronno-hermetyczne do pomieszczenia, którego przeznaczenia nie jestem do końca pewien.

W kilku miejscach zachowały się wywiewne klapy schronowe WKS-200. Służyły do regulacji nadciśnienia w schronie. Można było ustawić wartości nadciśnienia 4 i 20 mm słupa wody.

Tu i tam widać pozostałości wykonanej z blachy instalacji rozprowadzania powietrza.  Z elementów oświetlenia pozostały standardowe hermetyczne lampy. 

Może to być część jakiegoś zaworu przeciwwybuchowego.  

Wyjścia ewakuacyjne miały formę tuneli zwykle zakończonych szybem wyłazowym, schodnią lub niewielką wzmocnioną konstrukcją zwaną potocznie "grzybkiem". Zabezpieczony był on z czterech stron kratą. Służył go ewakuacji ze schronu w przypadku, gdy główne wejście przestało być dostępne np. na skutek zawalenia budynku. Tutel ewakuacyjny był oświetlony. Nawet w przypadku zasypania gruzem "grzybka" możliwe było przy użyciu sprzętu podjęcie próby wydostania się na zewnątrz. W niektórych schronach "grzybek" pełnił dodatkową funkcję: był tzw. czerpnią powietrza. Przez otwory na górze zasysane było powietrze, które przez komorę rozprężną trafiało do komory filtrowentylacyjnej. W takich przypadkach komora rozprężna zabezpieczana była zaworem przeciwwybuchowym, który miał na celu zabezpieczyć schron przed przeniknięciem do wnętrza fali uderzeniowej wybuchu.

Wysokość "grzybka" uzależniona była od odległości usytuowania od budynku. Im bliżej obiektu tym większe ryzyko zasypania gruzem zawalonego budynki więc musiał być wyższy. Im dłuższy tunel i wyjście bardziej oddalone od budynku "grzybek" był coraz niższy, czasem po prostu przybierał formę metalowej klapy w ziemi. To właśnie tzw. schodnia. Jeśli natknąłeś się gdzieś na betonowy "grzybek" to znaczy, że w pobliżu jest schron OC.

Tu można zobaczyć zdjęcia zrobione na przełomie 2009/2010 podczas eksploracji schronu kierowania obroną cywilną. Obiekt ulokowany pod budynkiem dyrekcji nieistniejących zakładów Agromet w Czarnej Białostockiej. 

O keszu:

Podjęcie skrzynki będzie wymagało pewnego wysiłku i z pewnością zapewni niezłe emocje. Może przydać się także dodatkowy sprzęt - gumofilce, bo schron jest mocno zalany wodą i latarka. Skrzynka ulokowana jest na końcu tunelu wyjścia ewakuacyjnego. Kordy wskazują miejsce ukrycia skrzynki (grzybka). Twoim zadaniem będzie odszukać wejście do schronu, bo kesz dostępny jest tylko od środka.

Zdjęcia mojego autorstwa, informacje zawarte w opisie dzieki Machinatozaurowi.