Twierdza Warszawa (ros. крепость Варшава) – zespół fortów i innych budowli fortyfikacyjnych wzniesionych przez władze Imperium Rosyjskiego wokół Warszawy w XIX wieku, określenie obowiązujące w okresie od 1879 do 1913 roku.

Twierdza Warszawa niestety już nie istnieje. Dziś możemy podziwiać jej centralną część - Cytadelę i pozostałości po fortach, a i to robi wrażenie i daje ogląd na ogrom przedsięwzięcia, jakim Twierdza Warszawa była. Nie wszystkie forty się ostały - kilka z nich zostało zniszczonych. Zapraszam was na krótką wycieczkę po miejscach, gdzie kiedyś te forty stały i dzielnie broniły Warszawy.

Fort XIIA, a właściwie punkt oporu, w niemieckiej encyklopedii Brockhausa (w haśle "Warschau") określany jest jako fort "Ząbki", ale najczęściej używana nazwa to fort "Lewinów" (stosowano także nazwę "Zacisze"), która pochodzi od istniejącego tam niegdyś folwarku. Do dnia dzisiejszego jedna z ulic tego rejonu to ul. Lewinowska.

Fort XIIA znajdował się na południe od dzisiejszej ul. Łodygowej, na terenie ogródków działkowych przylegających do ul. Lewinowskiej. Był to jeden z serii sześciu podobnych obiektów o charakterze uzupełniającym, które powstały w obydwu pierścieniach twierdzy, w latach 1889-1892.

Fort usytuowany na podmokłym i bagnistym terenie najniższego tarasu akumulacyjnego Wisły, miał wyjątkowo korzystne (jak na warunki warszawskie) położenie, m.in. ze względu na grząskie przedpole z licznymi drobnymi przeszkodami wodnymi.

Zadaniem fortu była obrona przestrzeni pomiędzy Koleją Petersburską a szosą Radzymińską oraz obydwu tych szlaków komunikacyjnych.

Na mocy rozporządzenia o kasacji twierdzy z 31 stycznia 1909 r. fort został zlikwidowany w 1913 roku.

Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej z 9 kwietnia 1936 r. (Dz.U. 1936, Nr 30, poz. 242) zezwolono na sprzedaż z zasobów wojska 12,46 ha gruntów pofortecznych Lewinów, z przeznaczeniem uzyskanych środków na Fundusz Obrony Narodowej.

We wrześniu 1939 r. w tamtych okolicach przebiegała polska linia obrony, a wydarzeniem, jakie zostało odnotowane, była śmierć generała von Fritscha, który zginął w kampanii wrześniowej właśnie na przedpolu fortu XIIA.

Obecnie w miejscu fortu i jego przedskoku istnieje duży zespół ogródków działkowych o powierzchni ok. 6 ha.

Zadania

• nadzór linii Kolei Petersburskiej i szosy Radzymińskiej oraz obrona ich międzypola.

Charakterystyka

• wybudowany w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku,

• stanowił obiekt uzupełniający - w zasadzie punkt oporu,

• zlikwidowany w 1913 roku na mocy rozkazu o likwidacji twierdzy,

• zachowane są resztki fosy – ledwo widoczne, półkoliste zagłębienia, wypełnione wodą.

Wbrew pozorom dużo tam mugoli (jakby mieszkali na tych działkach, czy co?) i dlatego zalecam iść tam nocą, ale uwaga miejsce przy torach!!! na ruchliwej trasie kolejowej!!! Zalecam odblaski co najmniej. Idziesz tam na własną odpowiedzialność.

 Edit 08/02/2015: kesz przeniesiony ok. 2 m od 43, ale żeby podpowiedź się zgadzała, to 43 tez przeniesione ;)