Opis

Na terenie Wiżajńszczyzny do wybuchu drugiej wojny światowej funkcjonowały folwarki z dworami stanowiącymi siedziby ich właścicieli. Najważniejszymi z nich były dobra w Sudawskich i Starej Hańczy (link do kesza założonego przez Johnny224).

Na dobra sudawskie składał się majątek Sudawskie wraz z położonym niedaleko folwarkiem Skombole (Skombobole). W 1896 r. właścicielem dóbr sudawskich został Wincenty Rekosz. Pozostały one w posiadaniu Rekoszów do wybuchu drugiej wojny światowej.

W okresie międzywojennym folwark Sudawskie stał się dobrze prosperującym gospodarstwem. Folwark dostarczał m.in. paszę dla koni suwalskiego wojska. Szwoleżerzy często gościli w majątku, biorąc udział w pracach, np. podczas sianokosów. W związku z ich obecnością odbywały się wieczorne zabawy, natomiast w niedzielę wojsko paradnie udawało się na mszę świętą do Wiżajn.

Dwór Sudawskie wybudowany został na początku XX wieku w stylu zakopiańskim. Miał elewację z drzewa modrzewiowego. Jego wymiary wynosiły 12 na 30 m. Dodatkowo budynek zdobił taras 4 na 7 m wyłożony terakotą oraz nakryty zadaszeniem wspartym na dwóch masywnych filarach.

Dwór otoczony był parkiem z okazałymi drzewami, krzewami ozdobnymi oraz kwiatami. Budynki gospodarcze (stodoła o wymiarach 14 x 45 m, chlewnia 7 x 28 m, obora 10 x 60 m oraz pomniejsze zabudowania) oddalone były od dworu na odległość około 100 m. Przy alei wjazdowej znajdował się staw rybny. W centralnym punkcie podwórza stała drewniana dzwonnica (służyła do ogłaszania pobudki, przerwy obiadowej oraz końca pracy). Po drugiej stronie parku, z tyłu dworu znajdował się ogromny sad (część drzew rośnie do dziś). Obok stały czworaki dla służby i robotników.

Pierwszych zniszczeń dworu dokonali Rosjanie, gdy wkroczyli do Polski w 1939 r. Zdemolowali oni budynek oraz wyrżnęli cały inwentarz. Podczas okupacji niemieckiej majątkiem zarządzał pochodzący z Giżycka volksdeutsch Ryszard Skrodzki. Całkowite zniszczenie dworu nastąpiło podczas działań frontowych w 1944 r. Folwark Skombole przetrwał wojnę i przez wiele lat, aż do rozbiórki mieściła się w nim gajówka. Zniszczenia uniknął również wchodzący w skład dóbr sudawskich, położony obok pobliskiej miejscowości Wysokie dworek Ustojów.

Opis na podstawie: A. Jaśkiewicz, Dzieje Wiżajn, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2002.

Kesz

Skrzynka ukryta w części, która jest pozostałością parku. W przypadku problemów z dokładnością współrzędnych zamieszczam spoilery. Skrzynka pod powierzchnią, ale nie trzeba kopać (nie będą zatem potrzebne żadne łopaty, kilofy, itp.). Mogą przydać się rękawiczki, ale nie będą konieczne. Przy podejmowaniu kesza proszę nie wyciągać całej konstrukcji, wystarczy otworzyć. Proszę o staranne maskowanie. Powodzenia!