Szczury w kulturze i sztuce.

Szczury przez lata nie miały lekkiego życia… W tekstach XVII-to i XVIII-to wiecznych opisywane było jako odrażające - ze względu na płodność i żarłoczność. Postrzegane były jako zwiastun choroby, aż do końca wieku nie wiedziano, że to one ją przenoszą. Uznawane były za szkodniki, które należy tępić. Wg Howard Lovecrafta szczur koreluje z ludzkim myśleniem – wydaje się ucieleśniać samo zło, jest tym co skalane, nawiązuje do symboliki czystego i nieczystego będącej podstawą poczucia porządku. Kojarzony jest z zanieczyszczeniem, ma zdolność poruszania się między granicami w sensie cielesnym i symbolicznym, żyje w brudzie, ale pozostaje czysty.

Hans Zinsser natomiast widział szczura jako cień człowieka – Rodzaj ludzki i szczur odniosły jak na razie największy sukces. Niszczą inne formy życia,. Nie służą żadnemu innemu żyjącemu gatunkowi... stopniowo opanowały glob, dotrzymując sobie kroku, nie będąc w stanie nawzajem się zniszczyć, choć są sobie nieustannie wrogie… i, inaczej niż pozostałe gatunki, toczyły wojny w obrębie swych własnych rodzajów.

William Mcgillivray nie przepadał za szczurem wędrownym, ale o śniadym pisał (1843), że Uczucie, którym darzy młode, jest silniejsze niż w przypadku jakiegokolwiek zwierzęcia i jeżeli nie przebywałby on w bliskości człowieka, byłby zachwycający. (…)  Nawet, jeżeli żyje w brudzie, niezmiennie pozostaje czysty; kiedy żyje z dala od miast, jego futro można uznać za piękne.

Jedną z ważnych cech szczurów w bajkach zachodnich jest ich wrogość w stosunku do żab. Najbardziej rozwiniętą opowieścią o ich konflikcie jest Bartachomyomachia Plutarcha. Jej kulminacją jest wielka bitwa, w której dzięki przybyciu raka w ostatniej chwili żaby zostają uratowane. Inteligencja szczura jest kluczem do jego ról w bajkach i rozważaniach filozoficznych.

A o to indyjska bajka, w któr ej szczur ma wydźwięk pozytywny – jest pomocny, a niewielki rozmiar ukrywa jego zdo lności: Pojmany został wielbłąd, który informuje, że należy do szczura i chciałby do niego wrócić, ale wiadomość ta jest lekceważona. Szczur przybył na rozmowę z królem, ale także nie został potraktowany poważnie. Wówczas wszystkie szczury z okolicy zebrały się w nocy, pogryzły na kawałki popręgi przy królewskich siodłach, a przez to, następnego dnia król przegrał bitwę. Wielbłąd ze szczurem uciekli do dżungli :) 

Hindusi postrzegają szczury jako zwierzęta szczęśliwe; bóg z głową słonia - Vinayak, znany jest też jako Akhuratha – „zrodzony ze szczurów”. Pomaga w przezwyciężaniu trudności oraz w bezpiecznej podróży. Sam szczur oznaczony jest słowem musaka, co znaczy „kradzież”, „przenoszenie”, „niszczenie”. Świątynia poświecona bogini Bhagwati Karniji, w pobliżu miasta Bikaner, zamieszkana jest przez szczury, które są wcieleniem istot ludzkich, są święte. Dokarmia się je i chroni. Wg opowieści, bogini nie udało się ożywić zmarłego dziecka, wówczas przyrzekła, że nikomu już nie pozwoli znaleźć się w lękach baga śmierci. Dlatego zmarli wcielają się w szczury zanim narodzą się ponownie.  

Szczur jest także jedną z postaci chińskiego horoskopu. Budda (lub w innych wersjach Jadeitowy Cesarz) zaprosił na spotkanie zwierzęta z Ziemi, ponieważ chciał zobaczyć jak wyglądają, a sam nie miał czasu tego sprawdzić. W nagrodę za ich pojawienie się, kalendarz został podzielony między nie. Ludzie urodzen i pod znakiem szczura są indywidualistami, pełni uroku i wyobraźni. /lata: 1960, 1 972, 1984, 1996, 2008/

Władza nad szczurami jest tak mroczna, jak ich zdolność nad wywoływania choroby i spustoszeń w życiu ludzkim. Sylvanus Thompson w książce z 1905r. opisuje różne wersje historii o Szczurołapie. W jednej z nich (z roku 1240) używa magii by zwabić szczury do rzeki. Gdy rolnicy nie dali mu umówionej zapłaty, wywabił  ze wsi ich inwentarz. U Roberta Browninga – dzieci.

Na Hawajach szczur pojawia się w historiach o kupua – nadnaturalnych istotach zdolnych do zmieniania swej postaci. W jednej z opowieści mityczny władca w  czasie głodu ukrył pożywienie w sieci, czyniąc je niedostępnym. Szczury przemierzały świat w jego poszukiwaniu, lecz niczego nie znalazły. Dopiero, gdy spoglądają w niebo, widzą sieć. Jeden z nich wspiął się ku niej po chmurach i tęczy, przegryzł liny, a jedzenie spadło i nakarmiło cały świat. Zboże w okresie głodu ukrywał także biskup Hatto, agłodujących spalił w stodole. Szczury złapały go i pożarły – wchodząc w rolę narzędzia boskiego.

Szczury podobno: kradną złoto w kopalniach, obgryzają firanki zwiastując śmierć w rodzinie, opuszczają dom, który ma się zawalić, a ich odchody pomagają na łysienie.

I tak dalej, i tak dalej…

[Na podstawie książki „Szczur” Jonathana Burta.]

Szczury do kochania.

Najbardziej w opiekunach gryzoni denerwuje mnie to, że często nie czują potrzeby poczytania czegoś na temat swoich pupili. Czy wiecie, że szczurki:

* można zaadoptować - nie trzeba kupować i wspierać komercyjnych hodowli, w których zwierzęta trzymane są w kiepskich warunkach, co np. prowadzi do chorób - od pasożytów, po wady genetyczne spowodowane chowem wsobnym;

* są zwierzętami stadnymi, dobrze czują się w stadach jednopłciowych, a istnieją różne metody łączenia obcych sobie osobników;

* potrzebują klatkę, w której mogą się wspinać i łobuzować, niezbędne są też spacery po pokoju; niedopuszczalne jest terrarium lub klatka po chomiku;

* nie powinny jeść produktów mlecznych, solonych, cytrusów, słodyczy;

* samiczki uchodzą za bardziej żywiołowe i niezależne, samce za słodkie leniuchy – ale każdy jest inny :);

*z powodzeniem można leczyć i operować, a nie skazywać na na ból lub śmierć; szczur to nie pies, dlatego warto zorientować się, czy lekarz specjalizuje się w gryzoniach;

* lubią spać pod kołdrą i są idealne do kochania!

Dużo, duuuużo do ogarnięcia:

www.stowarzyszenieprzyjaciolszczurow.pl

www.szczury.org

www.forum.szczury.biz

No dobrze, ale gdzie jest kesz?

Kordy wskazują na mostek na rzece Łódce – drogę do Akademii Sztuk Pięknych. Tutaj zamieniacie się w szczurołapa. Waszym celem jest biały, całkiem duży okaz. Kesz ukryty jest w miejscu, z którego widać ucho.

Certyfikaty wycięte, dodatkowo na pierwszą osobę czeka... sami zgadnijcie co :)

Ach, no i jeżeli posiadacie własne szczurki, śmiało możecie narysować je w logbooku :)