Przełęcz Żarska 574 m npm. Oddziela dwa szczyty na Przedgórzu Karkonoszy: górę Żar 680m npm i górę Chojnik 627 m npm. na szczycie której znajdują się XIV wieczne ruiny warownego zamku. Na przełęcz najkrótsza droga prowadzi z punktu widokowego Złoty Widok poniżej miejscowości Zachełmnie.

Z Worka Legend Karkonoskich

Dawno, dawno temu, gdy Karkonoszami rządził Duch Gór Karkonosz przez przełęcz Żarską przebiegał dukt kupiecki. Była to najkrótsza droga ze Śląska do Czech przez Kotlinę Jeleniogórską, którą upatrzyli sobie kupcy. Można było skrócić drogę i przy okazji pohandlować w zamku Chojnik obok którego przebiegał kupiecki szlak.

Karkonosz jako pan i władca Karkonoszy, Gór Izerskich, Gór Kaczawskich i Rudaw Janowickich lubił wiedzieć co dzieje się w okolicy. Często przybierał postać ludzką i wędrował z miasta do miasta by podsłuchać co ludzie gadają i jakie mają problemy.

Razu pewnego gdy siedział w sobieszowskiej karczmie przy kuflu piwa, podsłuchał rozmowę dwóch kupców. Miejscowy handlarz przestrzegał kupca z Wrocławia by ten nie zapuszczał się w drogę przez Przełęcz Żarską ze względu na grasującą tam bandę rzezimieszków, uzbrojonych w noże, miecze i długie kije, którzy rabują i mordują wszystkich którzy się tam zapuszczą.

Karkonosz postanowił to sprawdzić. Wyczarował sobie wielką karawanę kupiecką i ruszył w sobieszowskie lasy. Gdy jego pierwszy wóz dotarł na Przełęcz Żarską zza drzew wyskoczyli rabusie, którzy zatrzymali kupiecką karawanę. Największy z łotrów podszedł do pierwszego wozu na którym siedział Karkonosz i zażądał okupu za przejazd. Karkonosz zeskoczył z wozu, i podchodząc do zbója ostrzegł go by nie czynił zła gdyż zostanie w tym miejscu na zawsze. Cała banda ryknęła śmiechem, a rabuś, który zatrzymał kupieckie wozy zamachną się i chciał siec mieczem Karkonosza. Duch gór krzykną zaklęcie i łotr jak stał, tak zamienił się w potężny głaz.

Reszta w mig pojęła, że ma do czynienia z siłami nadprzyrodzonymi i puściła się w ucieczkę w kierunku Cichej Doliny. Niestety żaden nie zdołał skryć się przed zaklęciem Karkonosza. Wszyscy zamienieni zostali w wielkie głazy, a wielkość każdego zależała od ilości zła jakie uczynił.

Od tej pory, każdy kto przechodzi przez Przełęcz Żarska i widzi wielkie skupisko głazów, zastanawia się nad potęgą Karkonosza, a kto czyni zło nie ma pewności czy zaklęcie jeszcze nie działa i próbuje to miejsce ominąć.

AL