Witam i zapraszam dziś do kolejnego miejsca na Szlaku Pamięci Żydów Lubelskich. Jest to 3. przystanek na tymże Szlaku i także trzeci - na moim, który nazwałam Judaica. Oczywiście, nie zamierzam umieszczać "skarbu" przy każdym z 13. przystanków Szlaku Pamięci Żydów..., ale z pewnością zaproszę Was do odwiedzenia kilku najważniejszych miejsc związanych ze społecznością, historią, kulturą i religią judaistyczną Lublina, byście się przekonali, iż nie bez powodu określano to miasto mianem Jerozolimy Królestwa Polskiego a nawet żydowskim Oxfordem.

           Dziś na Szlaku to, co pozostało po najstarszej i największej żydowskiej budowli sakralnej w Lublinie - Wielkiej Synagodze, dumie i chlubie tutejszych Żydów...    obelisk i płaskorzeźba z jej wizerunkiem.

             Przystanek 3.
Miejsce dawnego kompleksu synagogalnego przy al. Tysiąclecia, poniżej Baszty Żydowskiej, u stóp zamku, upamiętnione obeliskiem i metalową płaskorzeźbą z wizerunkiem Maharszalszul - Wielkiej, Synagogi. W XVI-XVII w. w istniejącym tu zespole sakralnym funkcjonowała pierwsza lubelska jesziwa, założona przez rabina Salomona Lurię. Kompleks synagogalny został zniszczony przez hitlerowców, podczas likwidacji getta, w 1943 r.

           Z Wikipedii:

  Synagoga Maharszala w Lublinie, zwana Wielką (jid. Maharszalszul, מהרשל־שול) – nieistniejąca obecnie, największa synagoga, która znajdowała się w Lublinie, na północnym zboczu wzgórza zamkowego, przy również nieistniejącej ulicy Jatecznej 3. Była najstarszym znanym obiektem w Polsce posiadającym bimę czterofilarową. Wraz z synagogą Maharama i Szywe Kryjem wchodziła w skład kompleksu synagogalnego na Podzamczu.

  Więcej tutaj i tutaj

                 Synagoga Maharszala w Lublinie (nieistniejąca)

  "Synagoga Maharszala zwana też Wielką Synagogą była dumą i chlubą lubelskich Żydów. Zaczęto ją budować w 1567 roku. Ta największa żydowska budowla Lublina mieściła się u podnóża Zamku, w miejscu gdzie obecnie przebiega ruchliwa trasa W-Z.

 Historia
Przy ul. Jatecznej znajdowała się najstarsza i największa lubelska synagoga, zwana Synagogą Maharszala od imienia jednego z największych rabinów lubelskich i rektorów miejscowej jesziwy z okresu staropolskiego. Jako murowany budynek stanęła ona w 1567 r. Przedtem znajdowała się tu synagoga drewniana. Pod jednym dachem z synagogą Maharszala, która była obiektem piętrowym (na parterze znajdowały się sale męskie, na piętrze kobiece) funkcjonowała tu mniejsza Synagoga Maharama oraz mała bożnica Szywe Kryjem. Ta ostatnia wzmiankowana jest jeszcze w dokumentach z XIX w., służyła do modlitw codziennych.

Synagogę Maharszala przebudowano po 1655 r., gdy zniszczona została w wyniku najazdu kozacko-moskiewskiego. Następna generalna przebudowa nastąpiła w latach 1856-1864. W 1856 r. w synagodze nastąpiło zawalenie się stropów. Zabytkowe, renesansowo-barokowe wnętrze zostało prawie całkowicie zniszczone. Po przebudowie utraciła ona swój dawny charakter. Ze starej synagogi pozostały jedynie mury i prawdopodobnie Aron Ha-Kodesz. Cała społeczność żydowska Lublina składała się wtedy na odbudowę swojego głównego obiektu modlitewnego.

Nie obyło się także bez sytuacji skandalicznych, gdy okazało się, że po remoncie nie można było odzyskać części wyposażenia Wielkiej Synagogi. Na czas remontu do prywatnych domów modlitwy wypożyczono bowiem książki, świeczniki i inne utensylia. Najczęściej znalazły się one w prywatnych domach modlitwy najbogatszych Żydów lubelskich. Po remoncie, gdy na nowo kompletowano wyposażenie synagogi, nie chcieli oni zwrócić tych przedmiotów. Nie obyło się bez interwencji władz miejskich i policyjnych.

W okresie II wojny światowej Synagoga Maharszala przestała służyć jako obiekt religijny. Hitlerowcy zakazali bowiem Żydom odprawiania publicznych modlitw. Obiekt ten, jako że mógł pomieścić jednocześnie kilka tysięcy ludzi, zamieniono na przytułek dla wysiedlonych i uchodźców. Podobnie postąpiono zresztą i z innymi synagogami na Podzamczu. Tu też mieściła się kuchnia wydająca posiłki najuboższym mieszkańcom getta. W momencie likwidacji getta lubelskiego, w marcu - kwietniu 1942 r. hitlerowcy zamienili Synagogę Maharszala na punkt zborny dla osób, z których formowano transporty do obozu zagłady w Bełżcu. We wnętrzu synagogi dochodziło również do mordowania wielu osób. Każdej nocy gromadzono tu około 1500 osób, które następnie pędzono przez Kalinowszczyznę na rampę za Rzeźnią Miejską, skąd odchodziły pociągi do Bełżca. Po likwidacji getta budynek synagogi, podobnie jak większość budynków na Podzamczu został rozebrany. Do początku lat 60. zachowała się jedynie bima, którą rozebrano dopiero w momencie, gdy zaczęto budować trasę W-Z.
Obecnie na miejscu synagogi znajduje się stosowna tablica pamiątkowa".

           [Robert Kuwałek, Synagogi i prywatne domy modlitwy] 

O Szlaku Pamięci Żydów Lubelskich czytaj tutaj i tutaj

  O keszu:  

  1. Cache jest typu micro.Wisielec.

 2. Schowany w sąsiedztwie obelisku i tablicy:-))  

3. Uwaga! Współrzędne są przybliżone - proszę o wyrozumiałość, nie posiadam jeszcze GPS i wspomagam się mapami Zumi, Google Maps itp. Ale zapewniam, że kto trafi za Plac Zamkowy a następnie uda się chodnikiem wzdłuż zamku i Alei Tysiąclecia, z odnalezieniem obelisku (i kesza;-) problemu mieć nie będzie :-)

  UWAGA! NALEŻY KONIECZNIE ZABRAĆ ZE SOBĄ COŚ DO PISANIA!

  I BARDZO PROSZĘ O DOKŁADNE ZAMKNIĘCIE KESZA, żeby nie zmoknął, bo biedakowi nie kupiłam jeszcze parasolki ani peleryny

PS Byłam tam dziś, chciałam założyć skrzynkę normalnej wielkości, do odkopania (żeby było więcej zabawy, bo to przecież lubimy najbardziej), ale wiecie... to w tym miejscu nie wypada...