SONDA

Popularnonaukowy program telewizyjny nadawany przez Telewizję Polską w latach 1977–1989.

Prowadzony był przez Zdzisława Kamińskiego i Andrzeja Kurka, a współtworzony przez Marka Siudyma oraz przez kilka lat również przez Tomasza Pycia. Emisja nowych odcinków została zakończona we wrześniu 1989 roku z powodu śmierci obu prowadzących, którzy zginęli w wypadku samochodowym pod Raciborzem.

Według dostępnych (m.in. dzięki Tomaszowi Pyciowi) zapisów, na antenie ukazało się prawie pięćset programów premierowych. Łącznie z powtórzeniami i programami zrealizowanymi po wrześniu 1989 r., ukazało się ponad 560 programów. Brak taśmy w ówczesnej telewizji spowodował wykasowanie wielu odcinków programu − szczególnie tych najstarszych. Zapisy zostały utracone bezpowrotnie.

Formuła programu

Pierwsze wydania Sondy realizowane były w formule typowego magazynu w studiu, z udziałem gości i felietonami filmowymi.

Wkrótce jednak wykrystalizowała się docelowa formuła programu:

• każdy odcinek poświęcony był jednemu zagadnieniu z dziedziny nauki lub techniki;
• dwaj prowadzący program dyskutowali zagadnienie reprezentując przeciwstawny pogląd sceptyka i entuzjasty, unikając sugerowania widzowi ostatecznego rozstrzygnięcia;
• dyskusja odbywała się najczęściej w studiu, połączona była z wykonywaniem doświadczeń oraz prezentacją pomocy poglądowych; w niektórych przypadkach program odbywał się poza studiem, np. w zakładach przemysłowych;
• dyskusja zawierała element komizmu i inscenizacji - prowadzący często występowali przebrani w kostiumy, ważną rolę grała scenografia;
• doświadczenia i prezentacje wykonywane były najczęściej za pomocą prostych i pomysłowych, często jakby "domowych" środków; jedną z przyczyn wymuszających tę formułę były skromne środki finansowe jakimi, w porównaniu z dzisiejszą telewizją, dysponowali twórcy programu;
• dyskusja była przeplatana i podsumowywana felietonami filmowymi, pokazującymi szersze tło zagadnienia oraz przykłady jego zastosowań;
• w dyskusji unikano sięgania do zawiłych teorii, których nie można zobrazować; stanowiło to ogromną siłę edukacyjną programu; oglądać go mógł każdy, dziecko, dorosły czy osoba w podeszłym wieku; polonista, matematyk, fizyk, mechanik, każdy kto tylko wykazywał zainteresowanie nauką i techniką; z tego powodu program kształcił dzisiejszych techników i nauczycieli.

Historia programu

Program Sonda zastąpił na antenie Telewizji Polskiej popularną podówczas audycję Eureka. Autorką pierwszego pomysłu programu była Zofia Żukowska. Jego redakcję i prowadzenie rozpoczął Andrzej Kurek, wspomagany przez ówczesnego redaktora naczelnego Jacka Kunickiego, Zofię Żukowską i Wandę Konarzewską.

Pierwszy odcinek został nadany 8 września 1977 roku. Źródła podają, że prowadził go Andrzej Kurek wraz z Wandą Konarzewską. W archiwum nie zachowała się kopia tego wydania. Tydzień później razem z Kurkiem zaczął występować Zdzisław "Danek" Kamiński.

Z czasem zespół redakcyjny poszerzył się. W rozkwicie zespół tworzyło sześciu dziennikarzy, kierownik produkcji i scenograf. Materiały filmowe wykorzystywane w programie redaktorzy zdobywali za darmo, głównie poprzez ambasady i ośrodki kultury (filmoteki), przedstawicielstwa handlowe, zarówno krajów socjalistycznych jak i krajów zachodnich; także poprzez kontakty osobiste. Po raz pierwszy telewizja zakupiła dla Sondy materiał dopiero w roku 1986, dopiero po zrealizowaniu kilkuset programów.

29 września 1989 roku, w drodze z Krakowa do Raciborza, Andrzej Kurek i Zdzisław Kamiński, a także prowadzący samochód Peugeot 405 Andrzej Gieysztor zginęli w wypadku samochodowym w Raciborzu-Brzezi, gdzie – w Raciborskiej Fabryce Kotłów "Rafako" – mieli zbierać materiały do kolejnego programu "O współczesnej technice masowych wierceń otworów dla potrzeb przemysłu energetycznego i inżynierii chemicznej".

Przyczyną wypadku – czołowego zderzenia z ciężarówką – najprawdopodobniej była nadmierna prędkość (śledztwo wykluczyło wersję mówiącą o poślizgu na plamie oleju). Kurek i Kamiński pochowani zostali na cmentarzu w Pyrach w Warszawie.

Wszystkie scenariusze, opracowane przez członków zespołu i wykorzystane do realizacji programów zostały przekazane do archiwum TVP. W tymże archiwum znajdują się taśmy z zachowanymi odcinkami Sondy. W 1992 roku część odcinków Sondy zostało wydanych na 34 kasetach VHS przez firmę BRAWO

(materiał pobrany z WIKIPEDII).

SKRZYNKA

Jest to mikro pojemnik magnetyczny, umieszczony w pewnej odległości (~5m) od drogi. Proszę jednak zachować uwagę, aby podczas podejmowania skrzynki nie doszło do nieprzyjemnych zdażeń. Skrzynka ma na celu upamiętnienie i przypomnienie o dziennikarzach, którzy swoim niecodziennym podejściem potrafili przyciągnąć tłumy przed szklany ekran. Może młodzi adepci geocachingu zainteresują się i dowiedzą, że w dawnych czasach telewizja potrafiła emitować ciekawe programy, a nie jak obecnie - odmóżdżającą papkę i głupoty....

W okolicach umieszczenia skrzynki ciężko z parkowaniem pojazdów - nie polecam więc podejmowania "z auta" - mimo iż drive-in może być możliwy.

Skrzynka zawiera logbook w woreczku strunowym, certyfikat FTF oraz ołówek - bardzo proszę o docenienie tego faktu i nie crashowania skrzynki....

Dokładne miejsce wypadku oraz krzyża upamiętniającego osoby, które zginęły - nie są mi dokładnie znane.....