Zapraszam, do odwiedzenia okolic rezerwatu Żabie Doły ,a przy okazji do poznania kilku rodzajów ptaków.

W kilku skrzynkach z serii: RS ŚCIEŻKA ORNITOLOGICZNA  znajdziesz cyfry odpowiadającą literkom  warto je zapisać gdyż pozwolą na odnalezienie skrzynki finałowej.

Skrzynka niebezpieczna ze względu na podmokły teren a wieczorami na możliwą obecność dzików, podejmujesz na własne ryzyko.

Cechy gatunku

 

Głowa kowalika z bliska

Krępa sylwetka ze stosunkowo dużą głową, krótkim ogonem i mocnym, dłutowatym dziobem podobnym do dzioba dzięcioła Obie płci podobnych rozmiarów, ubarwione prawie jednakowo, choć samiec w porównaniu z samicą ma bardziej rdzawy spód ciała i ciemnokasztanowe boki ciała z wiśniowym odcieniem. Z boku samice są jasnobrązowe z rdzawym odcieniem. Beżoworudawy wierzch ciała szaroniebieski, policzki i podbródek białe, przez oko przechodzi czarny pasek sięgający do karku. Kolorystyka spodu ciała zróżnicowana u różnych podgatunków – u ptaków ze środkowej i południowej Europy oraz Wysp Brytyjskich jest on mniej lub bardziej intensywnie pomarańczowy, natomiast u ptaków z północy Europy – biały. Spodnie pióra ogonowe są czerwonobrązowe i widnieją na nich białe plamki. Dziób ma szaroniebieski kolor, tęczówki oczu są brązowe, a nogi żółtobrązowe. Ptak wielkości wróbla.

Wymiary średnie

długość ciała: ok. 14 cm
rozpiętość skrzydeł: ok. 23-27 cm

Masa ciała: ok. 20 g

Zachowanie

Poszukując pożywienia, chodzi po pniach drzew lub skałach, często głową w dół (potrafi to jako jeden z nielicznych ptaków, a spośród krajowych i europejskich – jako jedyny).
Kowalik przemieszcza się inaczej niż dzięcioły i pełzacze, które gdy chodzą po pniu podpierają się ogonem jak trzecią kończyną. Poruszając się po korowinie drzewa kowalik zaczepia na nierównościach pazury swych silnych palców. Wykonuje swobodne ruchy po dość gładkich, wilgotnych pniach buków. Doskonale się wspina (podobnie jak dzięcioły), chodzi nawet po spodniej stronie gałęzi. Podobnie jednak jak dzięcioły, kowalik swym potężnym dłutowatym dziobem wyciąga zdobycz ze szczelin w korze. Czaszka tego ptaka nie jest przystosowana do kucia w drewnie. Może najwyżej kilkoma dobrze wymierzonymi uderzeniami mocno wbić nasienie w szparę w korowinie (zachowania podobne do dzięcioła dużego). Jest to sposób na chowanie zapasów na wypadek gorszej zasobności terenu w pokarm. Takie zachowania obserwuje się przy karmnikach zimą. Regularnie, w bardzo krótkich odstępach czasu przenosi w dziobie po jednym ziarnie i chowa je w pobliżu. Sam nie potrafi wykuć dziupli. Wykazują dużą ruchliwość i zwinność zachowując przy tym ostrożność. Nie jest to ptak zbyt towarzyski.

Lot kowalika jest bardzo szybki i ma falisty tor. W czasie przelotu ptak zręcznie porusza się pomiędzy gałęziami. Można wtedy dostrzec jego szaroniebieski wierzch ciała, ciemne lotki i krótki czarno-biały ogon. Łatwo zauważyć tego ptaka, choć dłuższe przyglądanie się mu jest niemożliwe przez szybkie poruszanie się po pniach i przelatywanie z drzewa na drzewo. Zimą można spotkać kowaliki w stadach mieszanych z sikorami, pełzaczami, mysikrólikami i dzięciołami. Razem szukają pokarmu i wzajemnie ostrzegają się przed drapieżnikami. Nie tworzą same stad. Choć to gatunek osiadły co parę lat może jesienią liczniej koczować. Zimą wraz z sikorkami przylatuje w pobliża siedzib ludzkich

Często się odzywa i robi to głośno. Jego repertuar odgłosów jest bogaty. Słyszy się go zarówno wiosną i latem, jak jesienią i w cieplejsze zimowe dni. Wiosną jest to dźwięk podobny do sikorek "sit sit" lub "twij twij". Letni lub jesienny odgłos "cit" jest wydawany już dużo rzadziej. W sytuacji zaniepokojenia woła głośno i ostro "trek trek".

Biotop

Luźne starodrzewy liściaste i mieszane, parki miejskie, aleje starych drzew, duże zadrzewienia śródpolne, większe ogrody. Preferuje drzewostany z udziałem gatunków ciężkonasiennych np. dębu i buka. Unika wnętrza lasów. Występuje przeważnie na niższych lub średnich wysokościach nad poziomem morza. Czasem zasiedla też małe bory świerkowe i sosnowe, ale musi tam zalatywać na obszary z drzewami liściastymi.

 

Kowalik jedzący z ręki

 

Zimą kowaliki tworzą mieszane stada z innymi gatunkami małych ptaków

W okresie godowym nie kryje się przed człowiekiem. Można zauważyć go wtedy jak biega po pniu od ich podstawy po koronę i odzywa się co chwilę głośnym wabieniem. Pieśń miłosna wiosną rozlega się daleko po całym lesie. Tworzy monogamiczne pary.

Jaja wysiadywane są przez okres 14 do 16 dni przez samicę. W tym czasie samiec karmi partnerkę. Po wykluciu potomstwo, gniazdowniki, jest karmione przez oboje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 22 do 24 dniach.

Pożywienie

 

Kowalik w charakterystycznej pozycji głową w dół

Zjada najliczniej występujące gatunki owadów, ich larwy, pająki, zimą nasiona i drobne owoce, również duże nasiona drzew liściastych i iglastych, zbóż takich jak jęczmień, owies oraz słonecznik, orzechy laskowe, żołędzie, nasiona bukowe. W trakcie sezonu lęgowego żywi się głównie motylami, pająkami i pluskwiakami. Jesienią i zimą jada zazwyczaj nasiona 

Owady są zbierane na drzewach - pniach, grubszych gałęziach, rzadziej na ziemi (głównie jesienią i zimą). Może też ścigać owady w powietrzu. Bierze ważny udział w ograniczaniu lokalnej populacji owadów. Wykorzystuje swoje możliwości poruszania się po pniach głową w dół (nie podpierając się przy tym ogonem) - zbiera te owady, który zostały przeoczone przez ptaki chodzące głową do góry. Podważa swym długim i silnym dziobem aby wydobyć owady spod kory, podobnie jak dzięcioły, choć nie jest z nim blisko spokrewniony. Oprócz tego uderzeniami dzioba odłupuje kawałki kory lub twarde łupiny nasion i dłubie w spróchniałym drewnie. Zebrane duże nasiona rozkuwa poprzez ich wciśnięcie w zakamarki kory lub w zagłębienia ziemi. Gromadzi zapasy na zimę poprzez wciśnięcie nasion w zakamarki kory i zagłębienia w gruncie. Zimą odwiedza karmniki.

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochrona gatunkową.

 Skrzynka ukryta w jednej możliwej w tym miejscu lokalizacji.Po prostu ostrożnie wejdź zlokalizuj i podejmij. Jeśli jesteś na nasypie kolejowym musisz z niego zejść, zejście dosyć ciężkie  zatem ostrożnie.