W pięknych Lasach Janowskich kiedyś funkcjonowała urokliwa kolejka wąskotorowa. Niestety pod koniec lat 80-tych ubiegłego wieku przestała funkcjonować i torowisko zostało rozebrane, a tabor zniszczony lub służy jako obiekty muzealne (np w Janowie Lubelskim). Chciałbym trochę przybliżyć zainteresowanym geokeszerom tę okolicę, jak i pozostałości po kolejce, więc będę stopniowo robił geokoesze na trasie kolejki. Mam nadzieję, że ten pomysł Wam się spodoba.

Tu trochę więcej o kolejce i stare fotki:

http://roztocze.pol.lublin.pl/Roztocze/lipa.html

Przeszedłem spory fragment tej trasy i zapisałem jej ślad GPS. Z czasem chcę przejść całą trasę i ją tu pokazać. Poniżej moja trasa:

 http://www.gpsies.com/map.do?fileId=diayxtejablzoubc

Ta skrzynka ukryta jest na pozostałościach mostku, po którym biegło torowisko. Mostek jest już bardzo stary i powoli zarasta go las, ale spokojnie można go zauważyć z biegnącej obok drogi asfaltowej .

Historia tej lini kolejki wąskotorowej

W Lasach Janowskich zachowały się pozostałości kolejki wąskotorowej, która w czasie wojny i w latach powojennych była wykorzystywana do transportu drewna. Co zostało? Dość dobrze zachowane nasypy, resztki podkładów kolejowych, mosty na puszczańskich rzekach - i niezniszczalny klimat

Po wybuchu II wojny światowej i ustabilizowaniu się sytuacji na frontach okupant niemiecki przystępuje do eksploatacji podbitych terenów. Niemiecki zarząd lasów rozpoczyna rabunkową gospodarkę Lasów Janowskich. W tym celu w 1941 roku powstaje w Lipie tartak, zostaje rozbudowana nasycalnia podkładów. Równocześnie z budową tartaku prowadzona jest budowa kolejki wąskotorowej o szerokości toru 600 mm dla dowozu drewna z lasu do tartaku i nasycalni. Przy stacji w Lipie lokalizuje się bazę kolejki z lokomotywownią, biurem, kuźnią i torami manipulacyjnymi. W końcu 1941 .roku linia ma 5 km długości. Na przełomie 1941 i 1942 roku pojawia się na kolejce pierwsza lokomotywa spalinowa firmy Mercedes-Benz. W 1942 roku budowa jest kontynuowana i pod koniec roku tor osiąga długość 11 km. W 1943 roku tor: dochodzi do stacji Łążek Ordynacki na kilometrze dwudziestym. W 1943 roku w wyniku starcia z partyzantami zostaje spalony całkowicie pociąg i lokomotywa Mercedes-Benz. Do obsługi ruchu zostają przesłane z Zarządu Kolei Leśnych w Zagnańsku dwie lokomotywy firmy Deutz i Mercedes-Benz.

We wrześniu 1944 roku teren w zasięgu działania kolejki obejmuje polska administracja. Przystępuje się do odbudowy po zniszczeniach wojennych tartaku, nasycalni, samej kolejki. W 1945 roku zapada decyzja o przedłużeniu linii do Biłgoraja, dokąd dociera już kolej o tej samej szerokości toru ze Zwierzyńca. Zakończenie pierwszego etapu budowy z Łążka do rzeki Branew ma miejsce w grudniu 1947 roku. Następny etap: rzeka Branew - Góra Poznań ukończono w 1948 roku. W 1949 roku powstaje tor od Góry Poznań do Bukowej. W latach 1949-52 następuje ostatni etap budowy tj. od Bukowej do Biłgoraja. Na tym zakończyła się rozbudowa kolejki. Równolegle z rozbudową kolei powiększano ilość lokomotyw. W lipcu 1946 roku do Lipy trafiły dwa parowozy Henschel z 1919 roku, późniejsze T600 i T602. W sierpniu przesłano z Zagnańska kolejny parowóz Henschel z 1910 roku, późniejszy T601. W 1949 roku na kolejkę przybył parowóz Schwarzkopf (rok produkcji 1924) i motowóz Windhoff. W marcu 1951 roku z kolejki leśnej w Przejęsławiu przesłano do Lipy motowóz Deutz o numerze 156. Oprócz lokomotyw do Lipy z całego kraju nadchodzą platformy, wózki kłonicowe, koleby. Lata pięćdziesiąte to "złoty okres” w działalności kolejki. Dziennie wyprawia się jeden, dwa pociągi. Pociąg złożony jest z parowozu, około 15 par wózków kłonicowych. Za każdym pociągiem prowadzonym parowozem w porze letniej kursuje drezyna z pracownikami mającymi za zadanie gasić ewentualne pożary. Stopniowo wymieniane są parowozy. Z Lipy odchodzi w 1955 roku parowóz T600, także ostatnia lokomotywa spalinowa kończy swoją służbę a parowóz T601 zostaje pocięty na złom. Na ich miejsce przychodzą parowozy typu „Ryś”. Są to stosunkowo nowe parowozy zbudowane w latach 1946 i 1947.

Pod koniec lat 50. końcowy tor od Bukowej do Biłgoraja jest nieużywany; rozbiórka następuje w 1962 roku. W 1977 roku przeprowadzono rozbiórkę toru od Bukowej do Szklarni. Ostatni odcinek Lipa – szklarnia używany był do momentu śmierci technicznej w 1984 roku. Tor na tym odcinku rozebrano w 1988 roku .

Koordynaty ustalone za pomocą  GPS i wskazują mostek położony kilka metrów od drogi asfaltowej.

 Zabierz ze sobą coś do pisania.