Na lato 1943 roku przygotowywano akcję, podczas której partyzanci z oddziałów Jana Piwnika "Ponurego" mieli opanować Iłżę wraz z żołnierzami miejscowej konspiracji, w tym oddział AK podobwód "Dolina", którym dowodził Antoni Heda "Szary". Łącznikiem i przewodnikiem "Ponurego" na czas akcji miał być Zygmunt Kiepas "Krzyk", oraz W. Dąbek "Bukowy" oraz H. Nadgrodkiewicz "Chan" z oddziału "Szarego".
Akcja miała mieć miejsce w nocy z 25 na 26 lipca 1943 r., ale na skutek donosu zdrajcy "Motora" o planach wiedzieli Niemcy. W trakcie obławy oddział "Ponurego" wyrwał się z okrążenia, natomiast "Krzyk", "Bukowy" i "Chan" zostali schwytani. Z Iłży zostali przetransportowani do więzienia w Starachowicach, gdzie poddawani byli ciężkim torturom podczas przesłuchań. Zygmunt Kiepas tak później wspominał tamten okres: „(…) byłem tak bity, że na moim ciele nie było jasnego miejsca. Całe ciało było sine”.
Aresztowanie ww. żołnierzy było powodem, dla którego Antoni Heda "Szary" zdecydował się rozbić więzienie w Starachowicach. Przez około tydzień żołnierze AK czatowali w drewnianym domu obok więzienia, gdzie czekali na dogodny moment, np. zaatakowanie karetek z zaskoczenia. Ostatecznie zdecydowano się przekupić jednego z funkcjonariuszy, który miał otworzyć więzienie od wewnątrz.
Plan powiódł się w 100%. Policjanci zdołali oddać tylko jeden, niecelny strzał i natychmiast zostali rozbrojeni. Odbito ponad 80 ludzi. Znaczna część byłych więźniów zasiliła "partyzantkę". Utworzony oddział powierzono "Krzykowi", a po przeszkoleniu i uformowaniu żołnierzy dowództwo przejął "Szary".
Opis na podstawie:
http://www.ilzahistoria.pl/tag/rozbicie-wiezienia-w-starachowicach/#_ftnref4
http://osobliwosci.eduseek.interklasa.pl/~radziu/historia/okupacja2.html
Na prawo od pomnika stoi niski budynek z kamienia - to dawne więzienie. Źródła podają różną datę przeprowadzonej akcji. Tu przyjmiemy tę z pomnika - 7 sierpnia 1943r.
Kesz
Współrzędne startowe wskazują pomnik z inskrypcją. Skrzynkę znajdziesz na współrzędnych:
N 51° 2.A'
E 21° 4.2B'
gdzie
A - numer miesiąca z pierwszej linijki.
B - liczba liter w pierwszym słowie przedostatniej linijki.
Żeby otworzyć skrzynkę:
1 Przekręć śrubę tak, by łepek gwoździa był na górze lub na dole
2 Wyciągnij szufladkę od spodu
4 Po wpisie włóż szufladkę z logbookiem dokładnie tak samo
5 Przekręć śrubę tak, by łepek gwoździa był skierowany w bok (najlepiej po prawej, bo wtedy go tak nie widać:))
6 Sprawdź, czy szufladka jest zablokowana
7 Jeśli nie zauważyłeś, że nie ma punktu 3 przeczytaj instrukcję jeszcze raz.
Na koniec uwaga - każda kartka w logbooku ma 2 strony. Proszę zapełniać obie. Nie wiem dlaczego w kontrolowanych skrzynkach regułą jest, że wpisujecie się jeden nick na jedną kartkę:)
Proszę, nie wklejaj naklejek do logbooka.