Witold Małcużyński (ur. 10 sierpnia 1914 w Koziczynie^[1][2] (ob. lit. Kazokinė) na Wileńszczyźnie koło Święcian, zm. 17 lipca 1977 w Palma de Mallorca) – polski pianista, laureat III nagrody na III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina (1937)^[3].

Młodość i wykształcenie

Na fortepianie zaczął grać w wieku pięciu lat, ale systematyczną naukę podjął, mając lat dziewięć. W latach 1929–1932 uczył się w Konserwatorium Warszawskim w klasie Jerzego Lefelda^[4]. W 1932 zdał maturę w Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie^[5] i został studentem kursu wyższego w Konserwatorium Warszawskim u Józefa Turczyńskiego. W tym czasie rozpoczął także studia prawnicze i filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, z których jednak zrezygnował. W 1936 ukończył z wyróżnieniem studia w konserwatorium^[4].

Początki kariery

W 1936 został laureatem Międzynarodowego Konkursu Muzycznego w Wiedniu (V nagroda) oraz zadebiutował w Filharmonii Warszawskiej^[4]. W 1937 otrzymał III nagrodę na III Konkursie Chopinowskim w Warszawie.

Po konkursie wyjechał do Paryża i przez kilka miesięcy pobierał lekcje u Marguerite Long i Isidora Philippa. W 1938 wrócił do Polski i odbył tournée po kraju^[6]. Pod koniec lata 1939 wyjechał do Paryża, by poślubić francuską pianistkę, Colette Gaveau, poznaną podczas konkursu chopinowskiego^[7].

Okres II wojny światowej

Na początku II wojny światowej przebywał w Paryżu. Zgłosił się do Wojska Polskiego we Francji i dzięki interwencji Ignacego Paderewskiego otrzymał przydział do pracy artystyczno-propagandowej w obozach wojskowych^[1]. W styczniu 1940 dał swój pierwszy koncert w Paryżu. W tym samym roku wyjechał wraz z żoną w zaplombowanym wagonie kolejowym do Lizbony. Stamtąd małżeństwo popłynęło statkiem do Argentyny. W listopadzie 1940 dał pierwszy koncert w Buenos Aires^[6]. W latach 1940–1942 koncertował z powodzeniem w wielu krajach Ameryki Południowej. Dzięki zyskanej sławie przybył na zaproszenie Yehudi Menuhina do Stanów Zjednoczonych i w kwietniu 1942 wystąpił w nowojorskiej Carnegie Hall. Przez następne trzy lata występował w wielu amerykańskich miastach (Nowy Jork, Boston, Chicago, San Francisco) z wieloma słynnymi dyrygentami^[1]. W marcu 1945 Małcużyński dotarł transportem wojskowym do Anglii^[6].

Dalsza kariera

W 1949 odbył światowe tournée z programem chopinowskim z okazji 100. rocznicy śmierci kompozytora. Wystąpił wtedy m.in. w Australii, Nowej Zelandii, Indiach i Sri Lance^[8]. W 1958 po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski^[9]. Zagrał w Warszawie, Katowicach, Krakowie i Poznaniu. W 1960 odbył kolejne światowe tournée, tym razem z okazji 150. rocznicy urodzin Chopina (w tym okresie dał ok. 150 koncertów)^[1].

Był jurorem międzynarodowych konkursów pianistycznych. Trzykrotnie zasiadał w jury Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1960^[10], 1970^[11], 1975^[12]). Był też jurorem Międzynarodowego Konkursu im. Marguerite Long i Jacques’a Thibauda w Paryżu (1946, 1955, 1960, 1965, 1977) oraz Międzynarodowego Konkursu im. Magdy Tagliaferro w Paryżu (1960)^[1].

Przyczynił się do zwrotu Polsce przez władze kanadyjskie skarbów wawelskich i pamiątek narodowej kultury, które na okres wojny zostały wywiezione za ocean na przechowanie.

Został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[1].

Śmierć

Zmarł na Majorce 17 lipca 1977. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Opis i zdjęcia za wikipedia (odczyt z dnia 2017-03-21): https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Ma%C5%82cu%C5%BCy%C5%84ski