Ferenc Liszt (ur. 22 października 1811 w Raiding, zm. 31 lipca 1886 w Bayreuth) – węgierski kompozytor i pianista, jedna z najwybitniejszych postaci romantyzmu w muzyce.

Studiował grę na fortepianie u Carla Czernego oraz kompozycję u Antonia Salieriego w Wiedniu. Stworzył nowy gatunek muzyczny: poemat symfoniczny. W muzyce fortepianowej rozwinął fakturę i technikę pianistyczną, wyprzedzając impresjonistyczny styl Claude’a Debussy’ego i Maurice’a Ravela, ekspresjonizm Aleksandra Skriabina, a także późnoromantyczny koncert fortepianowy Piotra Czajkowskiego i Siergieja Rachmaninowa. Prócz niezwykłych osiągnięć jako pianista i dyrygent, nauczał ponad 400 uczniów, skomponował ponad 350 dzieł i napisał lub współpracował przy pisaniu przynajmniej 8 książek. Pozostawił pokaźny zbiór korespondencji, a także ponad 200 parafraz utworów innych kompozytorów na fortepian. Był jednym z inicjatorów użycia nowych dźwięków harmonicznych w XIX wieku, przede wszystkim skomplikowanych akordów. Badał nowe techniki muzyczne, zajmował się wariacjami tematycznymi.

Był również aktywnym propagatorem kultury polskiej, zaprzyjaźnionym m.in. z Fryderykiem Chopinem, Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim, Julianem Ursynem Niemcewiczem, Henrykiem Wieniawskim, Juliuszem Kossakiem, Janem Ruckgaberem; uczył także Carla Tausiga, Juliusza Zarębskiego i Józefa Wieniawskiego. Był teściem i przyjacielem Richarda Wagnera. To Wagner namówił Liszta do skrócenia Symfonii Dantejskiej do dwóch części. Liszt został pochowany na cmentarzu w Bayreuth, niedaleko willi i miejsca spoczynku Wagnera.

Podobnie jak wielu artystów w jego czasach, był wolnomularzem.

Kalendarium

• 1811 – 22 października przychodzi na świat w Raiding (węg. Doborján) na pograniczu austriacko-węgierskim.
• 1820 – ma miejsce pierwszy publiczny występ małego Liszta. Później przeprowadza się do Wiednia.
• 1823 – paryskie konserwatorium odmawia przyjęcia młodego kompozytora
• 1824 – w Manchesterze odbywa się premiera jego pierwszej opery, Don Sanche
• 1826 – ojciec kompozytora umiera na tyfus; Liszt ogranicza swoje koncertowanie
• 1833 – spotyka się z Chopinem, dzięki któremu poznaje Marie d’Agoult
• 1835 – przeprowadza się do Szwajcarii; na świat przychodzi pierwsze z jego trojga dzieci
• 1837 – powraca do Wiednia; znowu zaczyna koncertować
• 1844 – koniec związku z Marie d’Agoult
• 1847 – poznaje księżną Karolinę Sayn-Wittgenstein, ur. Iwanowską
• 1848-1859 – mieszka w Weimarze
• 1851-1854 – powstaje ostateczna wersja Rapsodii węgierskich
• 1857 – koncert w Żagańskim Kościele Farnym na zaślubinach Marii de Castellane z Antonim Radziwiłłem
• 1862 – umiera córka kompozytora, Blandine
• 1865 – Liszt przyjmuje niższe święcenia kapłańskie (ostiariat, lektorat, egzorcystat i akolitat) z rąk papieża Piusa IX^[2]
• 1869 – początek ostatniego romansu z „kozacką hrabiną” Olgą Janiną
• 1886 – 31 lipca umiera na zapalenie płuc w Bayreuth w Niemczech

Zdjęcia i opis za wikipedia (odczyt z dnia 2017-03-16): https://pl.wikipedia.org/wiki/Ferenc_Liszt