Szalej jadowity (Cicuta virosa L. ) – gatunek silnie trującej rośliny wieloletniej należący do rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl). Jest szeroko rozprzestrzeniony na półkuli północnej. Występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej, głównie na obszarach o klimacie umiarkowanym i zimnym, ale w Azji jego zasięg obejmuje również obszar w Indiach o tropikalnym klimacie.

Działanie toksyczne: Cykutotoksyna jest trucizną działającą na rdzeń przedłużony. Zalicza się ją do: jadów "skurczowych”.
Gdyż nawet w małych dawkach wywołuje silne drgawki kloniczne. Związane z pobudzeniem ośrodków parasympatycznych mózgu i rdzenie, drażni ośrodek ruchowy, wymiotny i nerwu błędnego, z ogólnym wzmożeniem pobudliwości i odruchowej. U człowieka przy zatruciu szalejem stwierdza się kolejno: wrażenie pieczenia w ustach, nudności, nieżyt żołądka połączony z wymiotami i biegunkami, omdlenie, odrętwienie, utratę świadomości. Drgawki zaczynają się zgrzytaniem zębami i prowadzą do porażeń powodujących śmierć. Wpływ na korę mózgową w zatruciach cykutostatyną u ludzi przypomina upojenie alkoholowe.
Cykutostatyna jest trucizną lipoidotropową, szybko rozprzestrzeniającą się w organizmie. U człowieka jej działanie występuje bardzo szybko, niekiedy już po kilku minutach.

Znane są wypadki zatrucia się kłączami szaleju wskutek użycia jego podziemnych części jako pożywienia zamiast nieco podobnych do niego korzeni roślin jadalnych. Kłącza szaleju mają swoisty z lekka odurzający, ostry zapach przypominający zapach jadalnych roślin: selera zwyczajnego, pietruszki zwyczajnej, a nawet dzikiej marchwi zwyczajnej. Kłącze szaleju jest szczególnie trujące wiosną i jesienią. Z nadziemnych części rośliny niebezpieczne są także młode wiosenne zielone pędy odrostowe.

U bydła objawy zatrucia występują po 2-4 godzinach, a niekiedy i później, w zależności od ilości toksyn, które przedostały się do organizmu. Wszystkie zwierzęta roslino i mięsożerne są bardzo wrażliwe na cykutostatynę. Zwierzęta zjadające szalej giną wśród drgawek, biegunki, porażenia kończyn i zaburzeń w oddychaniu.

Roślina wieloletnia, 60-120 cm wysokości.

Cechy rozpoznawcze: szalej (lub cykutę) najlepiej rozpoznaje się po nadziemnych kłączach, mięsistych, 4-6 cm grubości, od zewnątrz zielonawych lub żółtawobiałych, wewnątrz z poprzecznymi ułożonymi nad sobą komorami powietrznymi, wypełnionymi żółtym sokiem, nieprzyjemnie pachnącym.

Cechy szczegółowe: kłącza grube, mięsisto bulwiaste. Łodyga rozgałęziona, wewnątrz pusta. Liście 3-krotnie pierzaste; odcinki lancetowate, brzegiem ostro pikowane; ogonki liściowe wewnątrz puste. Kwiatostanem jest baldach, 15-25 szypułkowy; pokryw brak lub 1-2 listne; pokrywki wielolistne, szczecinowate, zwisłe. Kwiaty białe; kielich wykształcony w postaci 5 wyraźnych listkowych ząbków. Owocki rozłupki szerokojajowate, rozdęte, wyraźnie z boków spłaszczone, wąska powierzchnią przylegające do siebie.

Kwitnie: od czerwca do sierpnia.

Siedlisko i rozmieszczenie: rośnie na wilgotnych łąkach, nad bagnistymi brzegami stojących i wolno płynących wód, nad rzekami, strumieniami, stawami, w mokrych rowach, na moczarach. Rozpowszechniony na całym obszarze niżowym.

Ważniejsze składniki chemiczne: ziele, owoc, korzeń szaleju jadowitego zawierają związek organiczny: cykutotoksynę, najwięcej w kłączu świeżym. Oprócz tego roślina zawiera olejek eteryczny, w owocach do 1,2 %. Szalej jest jedyną z najbardziej trujących roślin krajowych.

Fragment książki Jakuba Mowszowicza - Rośliny trujące.
Wikipedia


Skrzynka
Około 120 m od miejsca na które wskazują współrzędne odszukaj obiekt ze zdjęcia nr 1, szukaj w jego okolicy. Dodatkowy waypoint zaprowadzi cię do celu.

Hasło do zalogowania skrzynki zdobędziesz odpowiadając na zagadkę. Odpowiedź wpisz małymi literami.

Po gałęziach kozły fika,
chętnie zjada tłuszcz z patyka,
na śniadania i obiady
spod kory dłubie owady.