Zobacz statystykę skrzynki
Zaloguj się, by zobaczyć współrzędne.
Wysokość: 105 m n.p.m.
Województwo:
Polska > warmińsko-mazurskie
Typ skrzynki: Nietypowa
Wielkość: Normalna
Status:
Gotowa do szukania
Czas:
1:00 h
Długość trasy:
1.00 km
Data ukrycia: 28-09-2013
Data utworzenia: 28-09-2013
Data opublikowania: 28-09-2013
Ostatnio zmodyfikowano: 06-07-2014 
32x znaleziona 
3x nieznaleziona 
1 komentarze 
2 obserwatorów 
101 odwiedzających 
25 x oceniona 
Oceniona jako: znakomita
4 x rekomendowana
Skrzynka rekomendowana przez:
Kuwasa, lasmar3, Lichy , slawson1991
Musisz się zalogować,
aby zobaczyć współrzędne oraz
mapę lokalizacji skrzynki
aby zobaczyć współrzędne oraz
mapę lokalizacji skrzynki
Atrybuty skrzynki
Opis
PL
Historia Bartąga*:
1
Początki Bartążka trzeba łączyć z osadą Prusów w południowej Pogezanii, znajdującą się na polu zwanym Berting lub Bertingen. Była tu jedna z najstarszych miejscowości w tym rejonie Warmii historycznie ustalona, gdzie w roku było szesnastu Prusów. W dokumentach zapisano ich obco brzmiące nazwiska: Sautungen, Ajten, Janiken, Tolniko Snaydagen, Aspan, bracia Nagripten, Trennen, Nawalden, Neernitz, Macruten, Permauden, Naudenten, Posiauten, Neauken. Każdy z tych szesnastu otrzymał w tamtym roku 4 włóki ziemi (jedna włóka – 16,8 ha), przyznanych przez biskupa warmińskiego i kapitułę katedralną na prawie Pruskim a nie chełmińskim, a różnica między tymi nadaniami polegała na kwestii dziedziczenia, córki nie dziedziczyły ziemi, ale po zamążpójściu należał im się posag, wdowie przysługiwało tylko dożywocie.
Wszystko odbyło się to zanim ustalono granice komornictwa olsztyńskiego, przypisanego Kapitule Katedralnej. W odróżnieniu od trzech pozostałych diecezji pruskich, utworzonych w 1243 roku, krzyżacy nie zawładnęli Warmią, ani nie zdołali obsadzić w następnych latach rządcami, wywodzącymi się z zakonu. Stało się to dzięki pierwszemu biskupowi warmińskiemu Anzelmowi, który obdarował powołaną przez siebie w 1346 roku kapitułę katedralną, przywilejem wyboru rządcy ze swego grona. Kapituła mogła uzupełnić swój skład. Biskup Anzelm odstąpił też kapitule trzecią część swej dzielnicy.
Stanowiły ją następnie komornictwa: pieniążkowskie czyli melzackie, fromborskie i właśnie olsztyńskie. Miała jednak kapituła obowiązek prowadzenia na tym terytorium pracy duszpasterskiej. Od drugiego pokoju toruńskiego czyli od 1466 roku, kiedy Warmia została bezpośrednio wcielona do Korony (a właściwie do traktatu Piotrowskiego w 1512 roku), król polski z grona kanoników dobierał czterech kandydatów. Niekiedy kandydat królewski na biskupstwo warmińskie nie miał indygenatu pruskiego, czyli nie był urodzonym na tych ziemiach i nie posiadał kanonii warmińskiej. Wtedy Kapituła powoływała się na nadane jej przed laty przywileje, ale w końcu ustępowała królowi. Mocno jednak wciąż eksponowała przed 1466 rokiem swoją odrębność wobec zakonu. W komornictwie olsztyńskim, Kapituła stanowiła więc zwierzchnika w zakresie spraw religijnych jak i gospodarki.
Siedem lat po założeniu Bartążka w 1342 roku wójt biskupstwa warmińskiego Heinrich Luter w imieniu biskupa Hermanna z Pragi i całej kapituły katedralnej we Fromborku na czele z proboszczem Janem wystawili wyróżniającemu się Prusowi Jomen przywilej lokacyjny, uprawniający do założenia na tym samym polu Bertunga wsi. Przyjęła ona nazwę Jomena, później określana przez warmińską ludność Jondorfem bądź Jarotami. Jak zapisano w dokumentach, wieś obejmowała 40 włók, a Jomenowi jako sołtysowi nadano
6 włók.
Po Jarotach założono Bartąg. Wodróżnieniu od Bartążka, nazwanego pierwotnie Pruskim Bartągiem (bo zasiedlony był przecież przez samych Prusów), to Bartąg nosił nazwę Deutsch Bartąg, bo osiedlili się tam Niemcy z Turyngii. Akt lokacyjny nosił datę 3 października 1345 roku i obejmował 32 włóki, z czego także część otrzymał sołtys Mikołaj i cztery przeznaczono parafii.
Przy założeniu kolejnych wsi w 1348 roku – Dorotowa i w 1349 roku – Tomaszkowa, wymieniony już był proboszcz Bartąga Dietmar.
2
Zachował się zapis z 1346 roku, że na polu Betringen miało być zlokalizowane miasto – civitas, być może miało ono powstać w miejscu, gdzie teraz znajduje się stary Olsztyn. Trzej wysłannicy już tylko kapituły orzekli, że miasto powstanie o milę dalej na północ w Zakolu Łyny. Ostatecznie decyzja zapadła ostatniego dnia z 1348 roku, a lokalizacji Olsztyna dokonał 31 października 1353 roku Jan z Łajs. Od początku nad południowym brzegiem jeziora Bartążek istniał dom – castrum, zbudowany z kamieni, gliny. Miał tam swoją siedzibę zarządca pola Bertinga. Zbierał on podatki i przewidziane lokacją daniny jak miód, wosk, skóry, które odstawiał na zamek w Olsztynie. Pracowite życie osadników raz po raz przerywały grabieżcze napady Litwinów i wojny polsko – krzyżackie, często pola nie miały gospodarzy. Z czasem w Bartążku powstał folwark kapitulny, w którym cześć osadników musiała odrabiać szarwark. Gospodarującym tam poprzednio nadawano inna ziemię. Tak było z Vitusem Ziębą, któremu kapituła aktem z 3 września 1599 roku nadała 4 włók i ziemi w Bartągu w zamian za pozostawiony identyczny majątek w Bartążku.
Tak samo stało się z gospodarującymi tam Klemensem Negą, Michałem Jadamem i Simonem Brentzam. Im w 1625 roku nadano razem 12 i pół włóki w Jarotach. Odtąd do pierwszego rozbioru Polski, a więc w 1772 roku, folwark kapitulny obejmował w przybliżeniu 60 łanów ziemi uprawnej.
Na początku w Bartągu stał kościół z drewna. Został on zapewne zniszczony w czasie najazdów Litwinów. Na tym samym miejscu jeszcze w II połowie XIV wieku zbudowano nową świątynię pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty i plebanię. Parafia obejmowała Bartążek, Jaroty, Tomaszkowo, Dorotowo, Majdy, Gągławki, Ruś, Kielary, Linowo. Przy kościele istniały szkoła i szpitalik. Do 1620 roku parafia należała do dekanatu dobromiejskiego, potem do olsztyńskiego. W 1681 roku pożar zniszczył część dachu i murów. Ocalał barokowy ołtarz główny, będący dziełem Issaka Riga z Królewca. Odrestaurowany kościół konsekrował biskup pomocniczy Jan Franciszek Kurdwanowski.
W 1800 roku wzniesiono okazałą wieżę w miejsce drewnianej. Budowla ta utrzymywała się przez wiele lat. Dopiero w 1934 roku zdecydowano się na rozbudowę kościoła, dobudowując dwie nawy boczne do istniejącego kościoła.
Znane są nazwiska prawie wszystkich proboszczów Bartąga. Rozpoczyna tę listę znany nam już Dietmar, potem Marcin Wrenceslaus, Szymon Tatarka, Fryderyk von Borgk, Szymon Hempner, Jakub Lobbe, Grzegorz Dromler, Mikołaj Zukowski, Jan Schulz, Adam Ritsch, Jerzy Sosnowski, Walenty Lipiecki. To ci przed pożarem. Po 1681 roku trzej najbardziej przyczynili się do odbudowy kościoła: Michał Schalski, Piotr Odentkowski i Jan Lazari.
Byli między nimi kapłani bardziej zapobiegliwi w podnoszenie religijności w parafii, co podkreślano w kolejnych wizytach biskupich. Wśród nich na szczególne uznanie zasługuje
Tomasz Grem (1746 -1810), wywodzący się z Dobrego Miasta, który aż 34 lata duszpasterzował w Bartągu. Zabiegał on o oświatę mieszkańców, zwracał się z memoriałami do władz pruskich w Królewcu i Berlinie w sprawie założenia szkół w tej części Warmii. Podkreślał w nich, że duży procent parafian to analfabeci, co także ma związek ze wzrostem plag społecznych. Nie uzyskał poparcia, ale stworzył podstawy pod przyszłe szkolnictwo, bowiem opracował program nauczania i wychowanie w szkołach elementarnych, wzorując się na szkolnictwie śląskim.
Ksiądz Grem dzięki poparciu Bp. Ignacego Krasickiego doprowadził do założenia w 1781 roku pierwszego na Warmii Bractwa Opatrzności Bożej, co w sposób znaczący przyczyniło się do pogłębienia świadomości religijnej. Według specjalnego brewe papieża Piusa VI odpust zupełny otrzyma każdy wstępujący do Bractwa o ile się wyspowiada i przyjmie komunię św.
Ksiądz Grem zwrócił się też w 1787 roku do znanego malarza i rytownika Daniela Chodowieckiego w Gdańsku o wykonanie miedziorytów i odbitek symbolizujących Opatrzność Bożą wraz z odpowiednimi tekstami w języku polskim i niemieckim: Bóg patrzy i opatruje oraz Bóg patrzy i opatrzy. W latach 1781 – 1797 do Bractwa wstąpiło 4758 osób. W 1917 roku wznowił Bractwo ks. Otto Langkau i do 1923 roku wstąpiło ponad dwa tysiące wiernych.
Niezależnie od Bractwa Opatrzności Bożej
w Bartągu istniało też Bractwo Kurkowe oraz od połowy XX wieku rozwinął się ruch antyalkoholowy. Działo się to w czasie, kiedy duszpasterzowali w Bartągu księża Franciszek Kwaśniewski (1801 - 1883), także inicjator wydania u Artura Haricha Pieśni Pokutnej, po odbytych w 1857 roku misjach, dalej Sylwester Staliński (1840 - 1917), ks. Jan Jabłoński podczas kulturkampfu wielokrotnie potajemnie odprawiający nabożeństwa w Klewkach i Sząbruku, gdzie nie było księży, i ks. Józef Kiszporski (1846 - 1914), zajmujący się też etnografią polskiej Warmii i współzałożyciel pisma „Warmiak”.
Historia parafii opowiedziana słowami proboszcza ks. Kuriaty:
http://fotocasty.pl/37/sanktuarium-w-bartagu/
W skrócie**:
Wieś lokowana na prawie chełmińskim w roku 1345, przez Henryka Lutra, a następnie przez Kapitułę warmińską. Kościół został wybudowany w drugiej połowie XIV wieku, w XVI wieku częściowo go przebudowano. W roku 1681 kościół spłonął. Odbudowany z ofiar diecezji kościół konsekrował 1724 roku biskup Jan Franciszek Kurdwanowski. W 1800 roku odbudowano zniszczoną wieżę, a w roku 1934 powiększono poprzez dodanie naw bocznych. W zasadniczym zrębie późnogotycki, z elementami pseudogotyckimi, orientowany, murowany z cegły. Pierwotnie salowy na rzucie prostokąta z wydzielonym niższym i węższym prezbiterium dwuprzęsłowym, zamkniętym wielobocznie; po rozbudowie korpus ma postać trójnawowej hali o trzech przęsłach. Od zachodu kwadratowa wieża z baniastym hełmem, zwieńczona chorągiewką z datą 1800.
Wyposażenie wnętrza barokowe z XVII i XVIII wieku. Na uwagę zasługuje drewniany strop w nawie głównej polichromowany w 1724 roku. Ołtarz główny wykonano w 1695 roku w warsztacie królewskiego snycerza – Izaaka Riga. W lewym ołtarzu bocznym XVIII - wieczny obraz Bożej Opatrzności (z napisem: Bóg patrzy i opatrzy), uważany przez wiernych za cudowny od wieków przyciąga licznych pielgrzymów. W skarbcu przechowywany jest relikwiarz z fragmentami Krzyża Pańskiego.
Odpusty parafialne:
- ku czci Bożej Opatrzności, ostatnia niedziela sierpnia,
- ku czci św. Jana Ewangelisty, 27 grudnia,
- procesja z relikwiami Krzyża Pańskiego, niedziela po 14 września.
Sam kesz
Aby zdobyć kesza musisz odkryć kilka sekretów tej uroczej warmińskiej wsi. Dzięki tej wiedzy będziesz w posiadaniu hasła, które umożliwi dokonanie wpisu. Same współrzędne kierują do miejsca, w którego pobliżu znajduje się logbook.
Tajemnica I
Bogata historia miejscowości ma swoje odzwierciedlenie na bartąskim cmentarzu parafialnym. Spacerując alejkami tego spokojnego miejsca odkryjesz wiele nazwisk brzmiących „niemiecko”. Spoczywają tam Warmiacy – mieszkańcy przedwojennego Bartąga. Aby upamiętnić wspólną historię tego miejsca na cmentarzu powstał pamiątkowy obelisk. Zapisz nazwisko osoby, która jest autorem cytatu umieszczonego na nim.
Tajemnica II
Bartąg wiele wycierpiał w trakcie, a raczej na zakończenie II wojny światowej. Armia Czerwona traktowała Warmiaków na równi z Niemcami, co często kończyło się dla nich tragicznie. Wiele takich historii miało miejsce w styczniu 1945 w tej wsi… poszukaj świadectw tych wydarzeń. Zapisz imię proboszcza, który został rozstrzelany na schodach plebanii…
Tajemnica III
W Bartągu bywały postacie, który przeszły do historii i znane są na całym świecie oraz te znane jedynie lokalnie. Podaj nazwisko osoby, która odwiedziła wieś 26 lutego 1517 roku.
Wszystkie sekrety poznasz zwiedzając to ciekawe miejsce. Uzbrój się w coś do zapisania części hasła, kompas oraz zapał badacza – poznaj Tajemnice Bartąga…
Logbook
Współrzędne wskazują na miejsce, z którego musisz rozpocząć własne poszukiwania. Kesz nie jest zakopany, ukryty jest w czymś co wystaje ponad grunt. Koordy doprowadzą Cię do miejsca, skąd zlustrujesz okolicę i odnajdziesz to czego szukasz.
Współrzędne wskazują na miejsce, z którego musisz rozpocząć własne poszukiwania. Kesz nie jest zakopany, ukryty jest w czymś co wystaje ponad grunt. Koordy doprowadzą Cię do miejsca, skąd zlustrujesz okolicę i odnajdziesz to czego szukasz.
Hasło składa się z następującej sekwencji aaaa-bbbb-cccc, gdzie:
aaaa to słowo – Tajemnica I
bbbb to słowo – Tajemnica II
cccc to słowo – Tajemnica III
Na pierwszych zdobywców czekają certyfikaty i chwała!
* ze strony parafii Bartąskiej
** z Wikipedii
Dodatkowe informacje
Musisz być zalogowany, aby zobaczyć dodatkowe informacje.
Obrazki/zdjęcia
Wpisy do logu:
32x
3x
1x
