Pomnik upamiętniający zesłanie Polaków na Sybir. 

W odbiorze społecznym Syberia pozostanie dla Polaków „nieludzką ziemią”, „ziemią przeklętą”, „ziemią milczenia i grozy”, „krainą powolnego konania”, „lodowym piekłem”, przypomina smutne narodowe wydarzenia, pomijane, zatajane i w pełni nieodczytane.
W Rosji zesłania były powszechną karą, ale również środkiem prewencji, co najmniej od początku XVI wieku. Do czasów Piotra I warunki kary zesłania nie były ściśle określone. Piotr I wyodrębnił karę katorgi, która od tej pory była odrębną karą względem zesłania. Obie kary zakładały przymusowe przesiedlenie, jednak katorga wiązała się z przymusową, ciężką fizycznie pracą bez wynagrodzenia i osadzeniem w specjalnych więzieniach dla katorżników, natomiast kara zesłania nie pozbawiała wolności osobistej, nie nakładała obowiązku pracy i umożliwiała pracę w wielu zawodach umysłowych.
W czasach ZSRR Syberia była dalej centrum zesłań, powstał tam m.in. system gułagów. Po agresji ZSRR na Polskę setki tysięcy Polskich mieszkańców Kresów uległo przesiedleniu, niektórzy m.in. na Syberię (inni np. do Kazachstanu).
Bardzo trudno jest dzisiaj określić dokładnie ilu obywateli polskich było deportowanych do Związku Radzieckiego w czasie II Wojny Światowej. Deportacje odbywały się w kilku etapach. Dane są wciąż niepełne i szacunkowe ponieważ brak jest dostępu do archiwów NKWD. Publikowane w różnych opracowaniach dane różnią się czasem dość znacznie. Według źródeł radzieckich w latach 1940-1941 deportowano 1 milion 200 tysięcy ludzi, zaś według źródeł polskich ( m.in. wg Cata Mackiewicza) - 2 miliony.
Od 17 września 1939 do wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej zsyłka przeprowadzana była w czterech głównych etapach. Pierwsza masowa deportacja miała miejsce z 9 na 10 lutego 1940, dalsze 13 kwietnia, na przełomie czerwca i lipca oraz w maju i czerwcu 1941 roku. Pomiędzy tymi głównymi akcjami, trwał nieprzerwanie proces deportowania mniejszych grup ludności. Wielkie deportacje całych rodzin, a głównie kobiet i dzieci poprzedzone były licznymi aresztowaniami mężczyzn - ojców rodzin.
14 czerwca 1941 roku w nocy rozpoczęła się sowiecka akcja przeciwko ludności zajętej Litwy. Tylko w pierwszym tygodniu wywieziono około 30 tys. osób. W latach 1941–1952 Sowieci wywieźli około 132 tys. osób. Deportacje po 1944 roku dotyczyły głównie żołnierzy Armii Krajowej i "wrogów ludu". Liczby tych represjonowanych szacuje się na dziesiątki tysięcy.
Majątek pozostawiony przez rodziny wysiedlone przechodził na własność państwa sowieckiego. Na bocznicach kolejowych oczekiwały na Polaków wagony towarowe. Drzwi były zamykane i otwierane tylko na zewnątrz. Wyposażenie wagonów stanowiły: półki z desek, piecyk żelazny, wiadro na węgiel, dziura w podłodze wagonu służyła za ubikację. W każdym wagonie umieszczano od 40-50 osób. Odjazd pociągu nastąpił dopiero po skompletowaniu całego transportu, co trwało do nawet do kilku dni. Na stacjach zaopatrywano się w węgiel, wrzątek „kipiatok”. Podróż była niezwykle uciążliwa, trwała do kilku tygodni. Z powodu zimna i bardzo złych warunków, dochodziło do licznych zgonów, zwłaszcza dzieci i osób starszych.




Źródło:
http://www.sybiracy-ns.cba.pl

You must be logged-in to see additional hints