Jadąc trasą Sandomierz-Kraków przez Połaniec, koniecznie trzeba skręcić w kierunku Kopca Kościuszki. Kopiec ten jest jednym z ważnych symboli Połańca. Poniżej jego skrócona historia, której autorem jest Radosław Matusiewicz, Prezes Towarzystwa Kościuszkowskiego w Połańcu.

Historia Kopca Kościuszki w Połańcu

W roku 1917 mijała setna rocznica śmierci Kościuszki. Odbywające się 15 października uroczystości rocznicowe w Połańcu zgromadziły tysięczne tłumy i przerodziły się w manifestację niepodległościową i religijną. Inicjatorami zorganizowania tej manifestacji i usypania kopca byli ks. Proboszcz Antoni Kossakiewicz i kierownik szkoły w Połańcu, Eugeniusz Młodzik. I tak, w okolicy Winnej Góry, na Wysoczyźnie Połanieckiej, w miejscu, na którym ogłoszono treść Uniwersału wzniesiono kopiec na chwałę imienia Naczelnika. Do tego celu wykorzystano naturalne piaszczyste wypiętrzenie wydmowe, które podwyższono i ukształtowano. Na szczycie kopca osadzono sosnowy krzyż, a teren w promieniu 50 metrów ogrodzono. Miejsce, na którym wznosi się kopiec, nosi nazwę Batalie Kościuszkowskie. W okresie międzywojennym uroczystości kościuszkowskie świętowane były w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Do wybuchu wojny odbywały się tam pochody i inscenizacje z dziejów insurekcji. Wszyscy zbierali się w kościele św. Marcina, ksiądz odprawiał mszę, a po niej wszyscy w kolumnie maszerowali na Kopiec Kościuszki. Po wysłuchaniu przemówień i odśpiewaniu hymnu wszyscy wracali na Rynek, gdzie w remizie odbywały się występy artystyczne. W taki sposób uroczystości z tej okazji odbywały się co roku aż do 1934 r. W 1938 i 1939 roku po mszy nie maszerowano na Kopiec lecz do Remizy w Rynku. Największa uroczystość o oprawie kościuszkowskiej odbyła się 3 maja 1934 r. Uroczystość tę zorganizował mieszkaniec Połańca – Ludwik Warenda. Były prowizoryczne działa, niewolnik, kosynierzy, trzy kompanie junaków, straże pożarne, strzelcy, młodzież szkolna, organizacje młodzieżowe i kościelne.

Po II wojnie światowej pierwsze obchody kościuszkowskie miały miejsce 12 maja 1946 r. Na zorganizowaną przez PSL manifestację patriotyczną i religijną z okazji urodzin Kościuszki przyjechało ok. 30 tys. osób. Wymieniono wówczas stary krzyż na nowy, dębowy, a obok umieszczono granitowy obelisk z wykutym napisem: TADEUSZ KOŚCIUSZKO 7 V 1794. W drugiej połowie XX stulecia, w ramach ogólnokrajowej akcji zalesiania nieużytków rolnych, okolica na Bataliach została również obsadzona drzewami, co mogło doprowadzić do zaniknięcia kopca. I choć następnie wprowadzono w zalesianiu pewne ograniczenia, zatracono część walorów pejzażu z kopcem Kościuszki.

Uroczystość patriotyczna o dużym zasięgu odbyła się przy kopcu po latach stagnacji w 1967 r., w 150 rocznicę zgonu twórcy Uniwersału. Uczestniczyła w niej kompania honorowa wojska polskiego z orkiestrą, a atrakcją był udział skoczków spadochronowych, którzy lądowali w pobliżu kopca. W sierpniu 1972 r. odbyły się uroczysty ceremoniał pobrania ziemi z kopca, który przewieziono do Drezdenka i złożono przy odsłoniętym pomniku Tadeusza Kościuszki. Ziemię z tego miejsca delegacja Połańca zawiozła także w 1994 r. do Muzeum Kościuszki w Solurze. 3 maja 1981 r. „Solidarność” zorganizowała przy kopcu manifestację patriotyczną. Mszę odprawił i kazanie wygłosił biskup Edward Materski z Sandomierza. Wtedy postanowiono, że uroczystości związane z rocznicą wydania Uniwersału połanieckiego odbywać się będą każdego roku w pierwszą niedzielę maja. W 1984 r. rozpoczęto poważną modernizację kopca i jego otoczenia. Podwyższono jego figurę o ponad 3 m, ustawiono nowy, wysoki na 8 m metalowy krzyż i pamiątkowy głaz, wykonano szerokie kamienne schody, uformowano i odarniowano zbocza. Ponadto doprowadzono energię elektryczną, co umożliwiło oświetlenie otoczenia kopca. W jego górnej części, na ściętym wierzchołku, wykonano wyłożony kamienną kostką duży, ogrodzony taras, a u podnóża zbudowano niewielki amfiteatr. Obecnie kopiec ma 10 m wysokości (według pomiaru na wschodnim zboczu) i 140 m obwodu u podstawy.

Radosław Matusiewicz, Prezes Towarzystwa Kościuszkowskiego w Połańcu

Z Kopcem Kościuszki w Połańcu związana jest już druga skrzynka. Ta jest oddalona od poprzedniej o ponad 200 m. Szukajcie naprawdę malutkiego mikro kesza i nie zapomnijcie wziąć coś do pisania.Z lewej strony Kopca biegnie ścieżka do popularnej w Połańcu skarpy, z przepięknym i rozległym widokiem na dolinę Wisły. Warto.

Informacja dla wszystkich, którzy przyjadą pod Kopiec Kościuszki samochodem. Z parkingu przed Kopcem można zrobić wycieczkę pieszą i zdobyć inne 2 założone przeze mnie skrzynki: OP450A Kaplica św. Mikołaja i OP4532 Góra Winna oraz skrzynkę założoną przez mary OP0483 KOPIEC KOŚCIUSZKI W POłANCU.